Month: October 2021

Թագավորի խորհրդատուն գալիս է նրա մոտ, ասում.

— Թագավորն ապրած կենա, մեր քաղաքում մի խաբեբա է հայտնվել, որը բլբլացնելով ազնիվ մարդկանցից փող է կորզում։

— Ո՞նց թե,— զարմացած հարցնում է թագավորը։

— Մենք էլ դրանից գլուխ չենք հանում։ Այդ մարդը աչքերը խորհրդավոր հառում է վրադ ու բլբլացնում։ Հետո, մինչև գլխի ես ընկնում, տեսնում ես քսակդ առել, չքացել է։ Մի անգամ նույնիսկ քաղաքի ամենախորամանկ մարդուն քթից բռնած ման ածեց։

— Խելքին մոտ բաներ չես խոսում,— ասում է թագավորը։

— էն Աստված, ճիշտ եմ ասում։

— Դե լավ, գնա էդ մարդուն բեր, տեսնենք ինձ ոնց է խաբում։ Եթե նրան չհաջողվի այդ բանն անել, զգուշացնում եմ՝ գլուխդ ուսերիդ չի մնա։

Եվ խորհրդատուն գնում է բլբլացող խաբեբայի մոտ ու ասում.

— Մեր թագավորը քեզ իր պալատն է կանչում, որ իրեն խաբես։ Լավ կլինի, ինչքան հունար ունես բանեցնես։

— Ե՞ս… Խաբե՞մ թագավորին… Չէ, Աստված ինձ թույլ չի տա որ էդ բանն անեմ։

— Եթե քեզ չհաջողվի մեր թագավորին խաբել, երկուսիս էլ կգլխատեն,— բացատրում է խորհրդատուն։

— Դե լավ, ինչ արած, որ ասում ես, ասում ես…— համաձայնում է խաբեբան։

Եվ խորհրդատուն նրան տանում է թագավորի մոտ։

Թագավորն ասում է.

— Ինձ ասել են, որ դու խաբել ես մեր քաղաքի ամենախելացի մարդկանց ու նրանցից փող կորզել։ Ես շատ եմ հպարտանում իմ խելքով և ուզում եմ ինձ էլ խաբես։ Հապա, փորձիր։

— Թագավորն ապրած կենա, խաբելը կխաբեմ, բայց վախենամ չկարողանամ, որովհետև բոլոր գործիքներս գրավ են դրված։ Իսկ առանց գործիքների… նույնիսկ ամենամիամիտ գյուղացուն չեմ կարող խաբել։

— Որ այդպես է, գնա գործիքներդ բեր,— հրամայում է թագավորը։

— Բայց ես փող չունեմ,— ասում է խաբեբան։

— Իսկ ինչքա՞ն է պետք, որ գործիքներդ ետ բերես։

— Երկու հարյուր ոսկի,— ասում է խաբեբան։

— Խորհրդական,— հրամայում է թագավորը,— այդ երիտասարդին երկու հարյուր ոսկի տուր, թող գնա իր գործիքները բերի, տեսնենք ո՞նց է ինձ խաբում։

Եվ խորհրդականը խաբեբային երկու հարյուր ոսկի է տալիս։ Վերջինս իրեն յուրահատուկ ծեսերով գլուխ է տալիս ու դուրս գնում՝ խոստանալով երկու ժամից հետո վերադառնալ։ Իսկ թագավորը հարմարավետ տեղավորվելով գահին սպասում է։ Շատ ժամանակ անց խորհրդատուն վախվորած ժպտում է.

— Ինչո՞ւ ես ժպտում,— հարցնում է թագավորը։

— Թագավորն ապրած կենա, եթե որոշել եք այդ խաբեբային սպասել… Ոնց ասեմ՝ մինչև ձեր երեխաներն էլ լույս աշխարհ գան, նրանց թոռներն ու ծոռներն էլ, այդ խաբեբան չի վերադառնա։ Չէ՞ որ նա արդեն խաբել է Ձեզ, ով աշխարհի ամենաիմաստուն արքա։

Այդ խաբեբայի գործիքը հենց նրա բլբլացող լեզուն է։

Առաջադրանքներ

Տեքստից դո՛ւրս գրիր գրությամբ և արտասանությամբ տարբերվող բառերը։

Խորհրդատու,խաբեբա,աշխարհ։

Գրի՛ր ընդգծված բառերի հոմանիշները։

Խաբեբա-սուտասան

Չքանալ-անհետանալ

Ճիշտ-իրավ

Բանեցնել-աշխատեցնել

Վերադառնալ-գալ

Փող-դրամ

Վախվորած-վախեցած

Տեքստից դո՛ւրս գրիր դարձվածքները և փորձի՛ր բացատրել։

Գլուխտ ուսերից չի մնա-գլխատել

Բնութագրի՛ր խաբեբային։

Խաբեբան շատ խորամանկ եր,բայց և շատ խելացի։

Փորձի՛ր արդարացնել խաբեբային։

Ինձ թվում է,որ խաբեբային արդարացում չկա,քանի որ նա ազնիվ չեր։

Խորհո՛ւրդ տուր թագավորին։

Ես խորհուրդ կտամ թագավորին,որ նա ուշադիր լինի և չվստահի ամեն մեկին։

Это казалось чудом, – самый настоящий Родник с прохладной водой посреди жаркой пустыни. Жаркое солнце выжгло всё. И лишь в одном месте из-под земли бил Родник. Самые страшные засухи ничего не могли с ним поделать. Раз в несколько лет Дождь обязательно навещал Родник и пополнял его. Так и текла жизнь Родника: от дождя до дождя в непрерывной борьбе c пустыней.

Но однажды в его привычную жизнь вторглись люди, которые шли через пустыню большим караваном. Запасы воды у них давно кончились, и если бы не Родник, им пришлось бы умереть в этой пустыне. Родник видел, как плакали от радости женщины, когда поили своих измученных детей, как улыбались суровые мужчины, доверху наполняя походные фляги родниковой водой. Шли годы… Родник всё так же поил людей свежей водой, только вот люди стали другими. Нет, они все так же ценили прохладную воду Родника и говорили, что одного глотка этой волшебной воды хватит, чтобы
восстановить силы. За это Родник был готов простить им то, что кое-кто из них швырял в него камни или плевал, перегнувшись через край колодца. Но таких было немного. Нашлись и те, кто не захотел уходить от него, они стали строить дома рядом с Родником. А потом люди придумали собирать дождевую воду в огромные железные баки. Теперь дождь только наполовину пополнял его подземные запасы. Всё остальное попадало в баки. Но люди продолжали ставить новые баки, и каждый следующий дождь дарил Роднику всё меньше и меньше воды. Родник начал засыхать и наконец совсем высох.
Люди с тех пор пили противную, отдающую ржавчиной воду из баков и с недоверием слушали рассказы стариков о волшебном источнике, бившем когда-то в самом центре пустыни.

засуха – երաշտ фляга – տափաշիշ
глоток – կում колодец – ջրհոր
источник – родник ржавчина – ժանգ

Найдите в тексте ответы на вопросы и прочитайте их.
1. Что случилось с маленьким мальчиком?- Один маленький мальчик гулял со своей мамой и потерялся. 2. Почему прохожий не мог отвести мальчика домой?-Потому что мальчик не знал свой адрес 3. Знал ли мальчик свой адрес?-нет не знал 4. Кто помог мальчику?-один прохожий 5. Что сказала мама?- знаю адрес этого мальчика, потому что это мой сын.

Ответьте на вопросы.

1. Почему самые страшные засухи ничего не могли поделать с Родником?

Самые страшные засухи ничего не могли с ним поделать. Раз в несколько лет Дождь обязательно навещал Родник и пополнял его.

2. Как Родник служил людям?

Родник поил людей свежей водой.

3. Как относились люди к Роднику?

Они оценили прохладную воду Родника и говорили, что одного глотка этой волшебной воды хватит, чтобы восстановить силы.

4. Для чего люди поставили баки?

Люди придумали собирать дождевую воду в огромные железные баки.

5. К чему это привело?

Люди продолжали ставить новые баки, и каждый следующий дождь дарил Роднику всё меньше и меньше воды. Родник начал засыхать и наконец совсем высох.

Подберите из текста антонимы к данным словам. С некоторыми из них

составьте и запишите предложения.

Маленький мальчик смеялся над героем мультика.
Тёплый, маленький, смеяться, грусть, молчать, старый.

Составьте и запишите предложения с данными словами и словосочетаниями.

В колодце была прохладная вода.

У меня была непрерывная борьба.

В жаркой пустыне был караван.

Прохладная вода, жаркая пустыня, родник, непрерывная борьба, караван, родниковая вода, колодец, дождевая вода, волшебный источник.

Составьте и запишите предложения из данных слов.

1. всё, солнце, выжгло. Солнце выжгло всё.

2. Родника, привычную, вторглись, в, люди, жизнь. Люди вторглись в привычную жизнь родника.

3. один, восстанавливал, воды, глоток, этой, волшебной, силы. Один глоток этой волшебной воды восстанавливал силы.

4. люди, с, стали строить, дома, Родником, рядом. Люди стали строить дома рядом с Родником.

5. а потом, железные, люди, собирать, дождевую, в, придумали, воду, огромные, баки. А потом люди придумали собирать дождевую воду в баки.

6. люди, из, воду, пили, противную, отдающую ржавчиной, с тех пор, баков. С тех пор люди пили противную, отдающую ржавчиной воду.

Согласны ли вы с тем, что…

1. Встреча с людьми сделала жизнь Родника интересной. -да

2. Родник был настоящим чудом, а его вода была волшебной.-да

3. Все люди бережно и с любовью относились к Роднику.-да

4. Люди поставили в пустыне баки, чтобы помочь Роднику бороться с засухой. -да

5. Люди всегда заботятся о природе и делают её ещё лучше.-да

Ծիծեռնակը բույն էր շինել մեր տան կտուրին։ Ամեն գարնան վերադառնում էր հարավից և սկսում վերանորոգել բույնը։ Ծիծեռնակի վերադարձը ուրախություն էր պարգևում մեզ։ Նա իր զվարթ և քաղցր ձայնով ծլվլում էր մեր կտուրի տակ։ Որոշ ժամանակ հետո լսվում էր ճուտիկների ուրախ ճիչը։ Մայր ծիծեռնակը իր կտուցով կեր էր բերում ձագուկների համար։
Մի անգամ դեղնակտուցներից մեկը ձգվեց բնից ու ընկավ ներքև։ Մայրը ծղրտաց և նետվեց ձագի հետևից։ Նա բերանով բարձրացրեց չարաճճի ձագուկին ու դրեց բնի մեջ։

Առաջադրանքներ
1.Օգտվելով տեքստից, փորձի՛ր վերականգնել այս բառերում բաց թողնված տառերը։
Բույն, հարավ, վերանորոգել, վերադարձ, պարգև, զվարթ, քաղցր, ձագուկ, ձգվել, ներքև, բարձրացնել։
2. Տեքստից դո՛ւրս գրիր մեկական գոյական, ածական և բայ։
Բայ-վերանորոգել
Գոյական-ծիծեռնակ
Ածական-ուրախ
3. Գրի՛ր տեքստում ընդգծված բառերի հոմանիշները։
Շինել-Կառուցել
Կտուր-տանիք
Պարգևել- Նվիրել
Զվարթ-ուրախ
4. Տեքստի վերջին նախադասությունից դո՛ւրս գրիր բազմիմաստ բառը և օգտագործի՛ր այլ իմաստով։

բարձրացրեց չարաճճի ձագուկին-բարձրացրեց տրամադրությունը։

5. Դո՛ւրս գրիր տեքստի առաջին նախադասությունը և դարձրո՛ւ հարցական։

Ծիծեռնակը բո՞ւյ էր շինել մեր տան կտուրին։

Быстро пролетело лето. Оно всегда проходит быстро. Солнце спряталось в тучах. Да и светило оно уже не так сильно. И вот тогда на дереве проснулся самый нижний лист и почувствовал, что ему мало света. Пошевелился он на ветке и сказал тому листу, что над ним: „Подвинься немного, а то мне света не хватает”. А тот ему отвечает: „Ты что, не видишь, что у меня его тоже мало?” Тут вмешались соседние листья и закричали верхним: „Эй, вы, верхние,  до нас свет не доходит!” А те им в ответ:„Успокойтесь! Вы там внизу ничего не видите, а нам сверху видно, что осень пришла!Теперь света всем мало будет”. Не поверили этому нижние листья и стали кричать ещё сильнее. Верхние листья от них не отставали. И так раскричались, что поссорились и полетели на землю – подальше от соседей. А как же, спросите вы, последний лист? Тот почему на дереве не остался? Ведь ему не с кем уже было ссориться. Конечно, не с кем, но вы попробуйте в одиночестве пожить. Тоже, наверное, на месте не усидите…

подвинуться – տեղ տալ                                        вмешиваться (вмешаться) – վեճին խառնվել
не усидеть на месте – տեղում տիտիկ չանել                 одиночество – մենություն

Найдите в тексте ответы на вопросы и прочитайте их.

1. Когда и почему проснулся на дереве самый нижний листок?

В осень проснулся на дереве самый нижний листок потому что солнце спряталось в тучах.

2. Какой разговор произошёл между ним и тем листом, который был над ним?
Пошевелился он на ветке и сказал тому листу, что над ним: „Подвинься немного, а то мне света не хватает”. А тот ему отвечает: „Ты что, не видишь, что у меня его тоже мало?”

3. Как повели себя другие листья?
Они начали кричать, ссорится и так далее.

4. Почему листья полетели на землю?
Потому что они хотели пойти куда подальше от соседей.

5. Почему последний лист не остался на дереве?
Последний лист не остался, потому-что ему было бы скучно одному.

Найдите в тексте антонимы к данным словам. Составьте и напишите с
ними предложения.

Медленно-быстро, слабо-сильно, верхний-нижний, много-мало, снизу-сверху, ушла-пришла, помириться-поссориться, первый-последний.

Вы прочитали сказку „Отчего опадают листья”, но на самом деле листья
опадают, конечно же, не потому, что ссорятся между собой. Прочитайте
самостоятельно следующий текст и скажите, почему осенью опадают
листья.

Осенью отпадают листья Потому что скоро будет зима.

Упражнения 1 — 5 /рабочая тетрадь/

Համո Սահյան

  
Անտառում ամպի  Ծվեններ կային,
Կապույտ մշուշներ կային անտառում,
Օրոր էր ասում աշունն անտառին,
Բայց դեռ անտառի քունը չէր տանում։
Շշուկներ կային անտառում այնքան,
Եվ խոնա՜վ-խոնավ բուրմունքներ կային,
Իրար փաթաթված ստվեր ու կածան
Ու հետքե՜ր, հետքե՜ր, հետքեր մարդկային։
Եղյամն էր սունկի գլուխն արծաթում,
Մրսում էր կարծես վայրի նշենին,
Հանգստանում էր հողմը բացատում՝
Ականջն ամպրոպի ազդանշանին։
Եղնիկի հորթը՝ մամուռը դնչին,
Թռչում էր իր մոր բառաչի վրա,
Եվ որսկանը թաց խոտերի միջին
Կորած հետքերն էր որոնում նրա։
Փայտահատը հին երգն էր կրկնում
Եվ տաք սղոցն իր յուղում էր կրկին,
Թեղին անտարբեր ականջ էր դնում
Տապալված կաղնու խուլ հառաչանքին։
Անտառապահի տնակի առաջ
Խարույկն իր խաղաղ ծուխն էր ծածանում,
Եվ խարույկի մոտ եղևնին կանաչ
Սոճու հետ սիրով զրույց էր անում…
Անտառում խորին խորհուրդներ կային,
Եվ արձագանքնե՜ր կային անտառում,
Օրո՜ր էր ասում աշունն անտառին,
Սակայն անտառի քունը չէր տանում…

Առաջադրանքներ

1. Ուշադիր կարդա՛ բանաստեղծությունը, դուրս գրիր անծանոթ բառերը և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր:

Բառաչ-Ոչխարի կամ  կովի բառաչելու ձայնը։

Հորթ-Կովի և եղջերուի ձագ։

Մամուռ-Տարածվող կամ ուղիղ ցողուններով բեղմնիկավոր բույս։

Հողմ-Ուժեղ քամի։

Ծվեն-Շորի՝ գործվածքի ևն պատռված փոքրիկ շերտ։

2. Առանձնացրու՛ փոխաբերությունները և վերլուծի՛ր:

3. Ընդգծի՛ր դարձվածքները և բացատրի՛ր:

4.Բանաստեղծությունից առանձնացրո՛ւ նկարագրությունները:

Եղյամն էր սունկի գլուխն արծաթում,
Մրսում էր կարծես վայրի նշենին,
Հանգստանում էր հողմը բացատում՝
Ականջն ամպրոպի ազդանշանին։

Անտառում ամպի  Ծվեններ կային,
Կապույտ մշուշներ կային անտառում,
Օրոր էր ասում աշունն անտառին,
Բայց դեռ անտառի քունը չէր տանում։


5. Նկարագրի՛ր աշնանային անտառը:

Անտառում ամպի  Ծվեններ կային,
Կապույտ մշուշներ կային անտառում,

Շշուկներ կային անտառում այնքան,
Եվ խոնա՜վ-խոնավ բուրմունքներ կային,

Իրար փաթաթված ստվեր ու կածան
Ու հետքե՜ր, հետքե՜ր, հետքեր մարդկային։

6. Ինչի՞ մասին էին սիրով զրուցում սոճին ու եղևնին: Երկխոսության տեսքով գրի՛ր նրանց զրույցը:

Սոճին ու եղևնին զրուցում էին գալիք ցուրտ օրերի և իրենց ընկերության մասին։խ

7. Ձայնագրի՛ր բանաստեղծության ընթերցումդ և հրապարակի՛ր բլոգումդ։ Ընթերցմանդ կարող ես կցել քո կողմից արված համապատասխանող աշնանային ֆոտոշար։

Որոտնավանք

Որոտնավանք (Վաղատնի վանք), միջնադարյան վանական համալիր Հայաստանի Սյունիքի մարզում։ Գտնվում է Սիսիանից մոտ 14 կմ արևելք, Որոտանի կիրճի ձախակողմյան բարձունքի վրա։ Հիմնադրվել է 1000 թվականին Սյունյաց թագուհի Շահանդուխտի կողմից։

Ըստ պատմիչ Ստեփանոս Օրբելյանի՝ Որոտնավանքի հնագույն՝ Ս.Գրիգոր միանավ եկեղեցին (ավերվել է սելջուկների հարձակումներից ու երկրաշարժերից) հիմնադրել է Գրիգոր Լուսավորիչը, վերակառուցել՝ հայր Ստեփանոս ճգնավորը։ Եկեղեցին միջնադարում հայտնի է եղել օձի խայթոցը բուժելու իր զորությամբ և դարձել նշանավոր ուխտատեղի։

Ս. Գրիգոր եկեղեցու մոտ՝ նրա հյուսիսարևելյան կողմում, 1000 թվականին կառուցվել է թաղածածկ, հյուսիսային պատին կից երկու ավանդատնով, հարավից սյունասրահով Ս. Ստեփանոս Նախավկա եկեղեցին, նրա գավիթը, տնտեսական շինությունները, հիմնվել է մեծաթիվ միաբանությամբ վանք։ Շահանդուխտի կրտսեր որդի, Սյունյաց Վասակ թագավորի եղբայր իշխան Սևադան Որոտնավանքի արևելյան կողմում 1006 թվականին կառուցել է Ս. Կարապետ եկեղեցին և նրան կից /արևմուտքից/ կամարակապ գավիթ-սրահը։

Շաքի ջրվեժ

Շաքիի ջրվեժ, Շաքե, Շաքի, ջրվեժ Հայաստանի Սյունիքի մարզում, Շաքի գետի վրա, Որոտանի կիրճում, Շաքի գյուղից ներքև, 1 կմ հարավ, Սիսիանից 3 կմ դեպի հյուսիս-արևմուտք։ Բարձրությունը 15-17 մ է։

Ջրվեժի տեղանքը իրենից ներկայացնում է խորը կիրճ՝ հարուստ ժայռերով և քարայրներով։ Դրանցում հայտնաբերվել են մարդու գործունեության հետքեր, ինչպես նաև մոխիր, որը թվագրվում է պալեոլիթի ժամանակաշրջանին։ Գեղատեսիլ է։ Գետի ջրի մեծ մասը տարված է Շաքիի ՀԷԿ, ջրվեժով թափնում է նրա փոքր մասը։

Այն գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Բնապահպանության նախարարության բնության պետական հուշարձանների ցանկում։ Բնության պետական հուշարձանների ցանկում ներառվել է 2008 թվականի օգոստոսի 14-ին ընդունված «Հայաստանի Հանրապետության բնության հուշարձանների ցանկը հաստատելու մասին» ՀՀ Կառավարության որոշման համաձայն։

53.Կետերի փոխարեն գրի´ր  տրված հոմանիշներից մեկը (ամենահարմարը):

Մեկ էլ, թթի կարմիր շիրան պռոշներին, ներս ընկավ պուճուր տղան՝ շոգից կարմրած թշերով (թշերով, այտերով):
Հյուրը քթի տակ բարի ժպտում (հռհռում, քմծիծաղում, ծիծաղում, ժպտում) էր երեխայի շատախոսության վրա:
Առաջ բերեցին նրա զտարյուն (ազնվատոհմ, վեհազգի, զտարյուն) նժույգը:
Լքված նավը կամաց-կամաց խորտակվում (սուզվում, իջնում, խորտակվում, ընկղմվում) էր:
Նրա բոլոր հույսերը ընկղմվում (սուզվում, խորտակվում,ընկղմվում) էին:

56.Բառերը գույգ- զույգ խմբավորի´ր ըստ օրինակի: Եթե մոտ, նման իմաստ ունեցող բառերը հոմանիշներ են, ինչպե՞ս կկոչվեն հակառակ իմաստ ունեցողները:

Օրինակ`բարձր — ցածր, տալ — վերցնել:

Միշտ, անարատ, ոչնչացնել, արատավոր, բացահայտ, թույլ, վերջին, համաձայնել, հանգստանալ, գտնել, երբեք, հավաքել, աջ, արթուն, քնած, հրաժարվել, առաջին, գաղտնի, ամուր, աշխատել, ընդունել, կորցնել, ստեղծել, վատնել, մերժել, ձախ:

Միշտ-երբեք

Անարատ-արտավոր

Ոչնչացնել-ստեղծել

Բացահայտ-գատնի

Թոյլ-ամուր

Վերջին-առաջին

Հանգստանալ-աշխատել

Գտնել-կորցնլ

Աջ-ձախ

Ընդունել-մերժել

57.Տրված բառերի հականիշները գրի´ր:

Սիրուն-տգեղ, լավ-վատ, մեծ-փոքր, ներքև-վերև, ուշադիր-անուշադիր, բարեկամ-թշնամի, աղքատ-հարուստ, կուշտ-սոված, դիտավորյալ-պատահական, հիշել-մոռանալ, վառել-հանգցնել, դրական-բացասական, հրաժեշտ տալ-բարևել, հյուսել-քանդել, թույլատրել-զրկել, ընկնել-բարձրանալ, գումարել-հանել, թափթփել-հավաքել, պապանձվել-աղմկել, գիշեր-կեսօր, ելք-մուտք, ավարտել-սկսել, օգնել-խանգարել, արագացնել-դանդաղեցնել:

59. Առածներն ընդգծված բառերի հականիշներով լրացրո´ւ:

Անպտուղ ծառը կկտրեն, պտղատու ծառին քար կգցեն:

Բարին որ չլիներ, չարը աշխարհը կքանդեր:

Դևին դժոխքը ցույց չտաս, դրախտի ճանապարհը չի իմանա:

Թացն էլ չորի հետ վառվում է:

Կաթի հետ մտածը հոգու հետ դուրս կգա:

Հագուստի նորն է լավ, ընկերոջ հինը:

Մինչև չգա վերջինը, չի հիշվի առաջինը:

Տանը

Կրկնել Հ․ Սահյանի <<Ամեն, ամեն ինչ ոսկեզօծվել է>> բանաստեղծությունը։

60.Բաց թողնված յուրաքանչյուր բառի փոխարեն ընդգծված բառերից մեկի հականիշը գրի´ր:
Շվեդ հոգեբանները փորձեցին ստուգել, թե իրո՞ք  միայն կանայք են սիրում հայելուն նայել: Ստոկհոլմի առևտրական կենտրոնում, աչքի ընկնող տեղում, մի մեծ հայելի դրեցին, իսկ կողքին՝ թաքուն տեղում  մի կինոխցիկ: Պարզվեց, որ հայելի սիրում են ոչ միայն տղամարդիկ: Օրվա ընթացքում այդ հայելուն նայեց չորս հարյուր տասներկու կին և յոթ հարյուր յոթանասունութ տղամարդ:

61.Կետերը փոխարինի´ր ընդգծված բառերի հականիշներով:
Փղերի մի մեծ խումբ հարձակվել էր Սուդանի Գենեա քաղաքի վրա և ամայացնում էր քաղաքի շրջակայքը: Ո´չ աղմուկ առաջացնող հատուկ հարմարանքներից, ո´չ էլ հրաձգությունից  փղերը չէին վախենում. նրանք  համարձակվեցին անգամ քաղաք մտնել: Նահանջեցին միայն այն ժամանակ, երբ սպանվեց առաջնորդը՝ մի մեծ արու փիղ, որը ղեկավարում  էր հարձակումը:

62.Հականիշ բառերով կապակցություններ կազմի´ր և փորձի՛ր բացատրել, թե դրանք ի՞նչ կարող են նշանակել:

Օրինակ՝

տգետ գիտուն – մեկը, որին թվում է, թե ինքը գիտուն է, բայց իրականում ոչինչ չգիտի: Կամ ՝գիտուն, որը գիտի, թե աշխարհում որքա~ն չուսումնասիրված բան կա, դրա համար էլ իրեն տգետ է համարում:

գեղեցիկ տգեղ-մեկը որը գեղեցիկ է, բայց իրեն տգեղ է համարում, կամ էլ տգեղ է, բայց իրեն գեղեցիկ է համարում
հարուստ աղքատ_մեկը, որը հարուստ է բայց հոգով աղքատ, կամ մեկը, որ աղքատ է, բայց հոգով հարուստ
փոքրիկ մեծ_մեկը, որը տարիքով փոքր է, բայց պահվածքով մեծի է նման, կամ մեկը, որ մեծ է, բայց իրեն պահում է փոքրի նման։

63. Օրը (ցերեկն ու գիշերը) նկարագրի՛ր գործածելով , ինչքան հնարավոր է, շատ հականիշներ։

Ցերեկ֊Մութ,խավար, իրիկնամուտ, երեկո

Առավոտ֊իրիկուն

Զարթնել֊քնել

64. Ամառն ու ձմեռն նկարագր՛ր գործածելով, ինչքան հնարավոր է, շատ հականիշներ։

Ամառ֊Ցուրտ, սառը,

Ձմեռ֊Տաք, շոգ,արևոտ,

65. Սեր և հոր բառերի տարբեր իմաստներով կազմի՛ր նախադասություններ։

Գդալով ես հեռացրեցի կաթի սերը։

Իմ սերը իմ հայրենիքի նկատմամբ շատ ուժեղ է։

Մենք մեր ամառանոցում ունենք հոր։

Երեխան պետք է հարգանք ունենա իր հոր նկատմամբ։

В ту же минуту дверь открылась, и в комнату вошёл милиционер. Он сказал:
– Здравствуйте! – и подошёл к окну и посмотрел вниз. – А ещё интеллигентный человек.
– Что вам нужно? – строго спросила мама.
– Как вам не стыдно? – сказал милиционер. – У вас квартира со всеми удобствами и, между прочим, с мусоропроводом, а вы выливаете всё за окно!
– Ничего я не выливаю!
– Ах, не выливаете? – рассмеялся милиционер, открыл дверь в коридор и крикнул: – Пострадавший! Пожалуйста, сюда! И к нам вошёл какой-то дяденька. Я как на него взглянул, так сразу понял, что в Кремль я не пойду. На голове у дяденьки была шляпа. А на шляпе наша каша. Она лежала почти в середине шляпы, в ямочке, и немножко по краям, где лента, и немножко за воротником, и на плечах, и на брюках. Он как вошёл, сразу стал заикаться.
– Главное, я иду фотографироваться… И вдруг такая история… Каша… мм… манная… Горячая, между прочим, сквозь шляпу и то жжёт… Как же япошлю своё… ффф… фото, когда я весь в каше? Тут мама посмотрела на меня, и глаза у неё стали зелёные. А уж это
первая примета, что мама ужасно рассердилась.
– Извините, пожалуйста, – сказала она тихо, – разрешите, я вас почищу.
Пройдите сюда!
И они все трое вышли в коридор.
А когда мама вернулась, мне даже страшно было на неё смотреть. Но я себя пересилил, подошёл к ней и сказал:
– Да, мама, ты вчера сказала правильно. Тайное всегда становится явным!
Мама посмотрела мне в глаза. Она смотрела долго-долго и потом сказала:
– Ты запомнил это на всю жизнь?
И я ответил:
– Да.

пострадавший – տուժող        пересилить – հաղթահարել
интеллигентный человек – կիրթ մարդ       заикаться – կակազել

Подберите антонимы к данным словам:

открылась-закрылась, вошёл-вышел, подошёл-отошол, спросила-ответила, ничего-всё, горячая-холодная, первая-последняя, тихо-шумно, тайное-явное, долго-быстро.

Найдите в тексте ответы на вопросы и прочитайте их.

1. Кто вошёл в комнату?

В комнату вошел милиционер

2. Что сказал милиционер?

Как вам не стыдно.

3. Как выглядел пострадавший?

На голове у дяденки шляпа.

4. Что он сказал?

Он сказал – Здравствуйте! – и подошёл к окну и посмотрел вниз. – А ещё интеллигентный человек.

5. Что предложила мама?

Мама предложил чтобы они чистили шлапу.

6. Что произошло, когда мама вернулась в комнату?

Она сказала ты запомнил это на всю жизнь.

Կատարելով դիտարկումներ կհամոզվեք, որ նյութերը հանդես են գալիս տարբեր վիճակներում։ Որոշ նյութեր սովորական պայմաններում հեղուկ վիճակում են, մյուսները՝ գազային, երրորդները՝ պինդ։ Կախված պայմանների փոփոխությունից՝ նրանց վիճակները կարող են փոփոխվել:

Օրինակ՝ ջուրը տնային պայմաններում հեղուկ վիճակում է, սառեցվելիս հեղուկ վիճակից վերածվում է պինդ վիճակի՝ սառույցի, իսկ տաքացվելիս՝ գազային վիճակի՝ գոլորշու: Սառույցը ջրի պինդ վիճակն է, իսկ գոլորշին՝ գազային: Ոսկին սովորական պայմաններում պինդ վիճակում է, շատ բարձր ջերմաստիճանում հալվում է և վերածվում հեղուկի, իսկ ջերմաստիճանն ավելի բարձրացնելու դեպքում սկսում է եռալ և վերածվել գազի։
Նյութը, կախված պայմաններից, հիմնականում լինում է պինդ, հեղուկ կամ գազային վիճակում։
Դիտարկենք տարբեր մարմիններ և, պարզ փորձեր կատարելով, ծանոթանանք դրանց որոշ հատկություններին։
Վերցնենք ապակուց, երկաթից և պղնձից պատրաստված ձողեր, որոնք սովորական պայմաններում պինդ վիճակում են։ Դժվար չէ համոզվել, որ այդ նույն պայմաններում ինչ դիրքով և որտեղ էլ դնենք այդ ձողերը, դրանք կպահպանեն իրենց ձևն ու ծավալը։
Պինդ մարմինները պահպանում են իրենց ձևն ու ծավալը։
Սա պինդ մարմինների հատկություններից է։
Այժմ դիտարկենք հեղուկները։ Վերցնենք 50 մլ ծա-վալով որևէ հեղուկ, օրինակ՝ մասուրի հյութ, և լցնենք բաժակի մեջ։ Նա կընդունի բաժակի ձևը։ Եթե լցնենք մեկ այլ անոթի մեջ, ապա կընդունի այդ անոթի ձևը, բայց նրա ծավալը կրկին կմնա 50 մլ։ Դա նշանակում է, որ մի անոթից այլ անոթ տեղափոխվելիս հեղուկի ծավալը պահպանվում է, բայց ձևը փոխվում է՝ ընդունում է այն անոթի ձևը, որտեղ լցված է:
Հեղուկները պահպանում են իրենց ծավալը, բայց ձևը՝ ոչ։ Սա հեղուկների հատկություններից է:
Դիտարկենք գազային վիճակում գտնվող նյութերից օրինակ՝ օդի նմանատիպ հատկությունը: Եթե օդով լի գնդակը սեղմենք, ապա նրա ձևը կփոխվի, և բնականաբար այդ նույն ձևը կստանա նաև նրանում եղած օդը: Եթե գնդակի ծավալը փոքրացնենք՝ նրա մի մասը սեղմելով, ապա այդ նույն ծավալը կստանա նաև նրանում եղած օդը: Դժվար չէ հետևություն անել, որ գնդակի մեջ լցված օդն ընդունում է տվյալ գնդակի ձևն ու ծավալը: Գնդակի ձևի ու ծավալի փոփոխությունից փոփոխվում են նաև նրանում եղած օդի ձևն ու ծավալը:
Գազերը չեն պահպանում ոչ իրենց ձևը, ոչ ծավալը և զբաղեցնում են իրենց տրամադրված ողջ տարածքը։
Սա գազերի հատկություններից է:

Առաջադրանք

Թվարկեք 2–ական նյութ, որոնք սովորական պայմաններում հետևյալ վիճակներում են.
ա) պինդ բ) հեղուկ գ) գազային

Ջուր,ոսկի