Posted in Մայրենի

Գործնական քերականություն

73.Ժխտական ապ, դժ, տ, ածանցներով կազմի՛ր տրված բառերի հոմանիշները:
Անգույն-դժգույն, անբախտ-դժբախտ, անգետ-տգետ, անշնորհք-ապաշնորհք, անարդյունք-ապարդյունք, անօրեն-ապօրենի, անձև-տձև:

74.Առանձնացրո՛ւ այն բառերը, որոնք ժխտական նախածանց ունեն:
Անարվեստ, անդեմ, անդուռ, անիվ, անսիրտ, անահ, անուշ, անմահ, անուն, դժոխք, դժգոհ,
դժբախտ, դժնի, դժկամ, ապագա, ապարդյուն, ապերախտ, ապուր, ապաշնորհ, ապուշ,
ապտակ, տարի, տկար, տհաճ, տպել, տգեղ, տխուր, չամիչ, չտես, չկամ, չարիք:

75.Գործողության անունը դարձրո՛ւ այդ գործողության հետ կապված առարկայի անուն:
Գրի՛ր գործածված ածանցները:

Քերել-քերիչ, գրել-գրիչ, կապել-կապիչ, քամել-քամիչ, թակել-թակիչ, ըմպել-ըմպելիք, բացել-բացիչ, գործել-գործիչ, խաղալ-խաղ, ուտել-ուտեստ, խմել-խմիչ, հագնել-հագուստ, ձգել-ձգիչ,
փակել-փակիչ, խթանել-խթանիչ, փաթաթել-փաթաթիչ, ճոճել-ճոճոնակ, գանձել-հանձ, զսպել-զսպիչ, ջնջել-ջնջիչ, ծածկել-ծածկիչ, կապել-կապիչ, օրորել-օրորիչ:

77.Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:

Ա․Մեռյալ ծովի ջուրն այնքան աղի է, որ այնտեղ ոչ մի կենդանի  էակ չի կարող ապրել: Արևմտյան Ասիայի տոթակեզ  կլիմայի պատճառով անհդատ շատ ջուր է գոլորշանում ծովի մակերևույթից, իսկ լուծված աղերը մնում են ծովում ու մեծացնում ջրի աղիությունը: Ծովում խորանալուն զուգընթաց` աղիաթյունն աճում է: Աղերը Մեռյալ ծովի քանորդ մասն են կազմում, նրա մեջ աղերի ընդհանուր քանակը քառասուն միլիոն տոննա է։


Բ.Ամերիկյան մի ակումբում, որտեղ երաժշտությունն անդաթար որոտում է, կարելի   է անդորր գտնել: Ավտոմատի մեկ տասը ցենտ են գցում, և այն երեք րոպեով անջատվում է: Տասը ցենտը քիչ չէ, բայց ինչքա՜ն հաճելի է  թվում այն անդորրը, որի համար անձամբ կանխիկ վճարել ես: Հազար ինը հարյուր հիսունինը  թվին ամերիկյան ռադիոն մի անսովոր հաղորդում տվեց:Ունկնդիրների ուշադրությանը ներկայացրին մի լուր` աղմուկի դեմ պայքարող կազմակերպություն ստեղծելու մասին, ու ընդհուպ մինչև տասնհինգ րոպեանոց հաղորդման վերջը տվող լռություն:


Գ.Մարդուն իր ամբողջ կյանքում ուղեկցում է ձայնը: Մարդը բացարձակ լռության պայմաններում վատ է զգում,  նրան պատում է  երկյուղի ու անհարմարության զգացում: Բացարձակ լռությունը խավարում է մարդու նյարդային համակարգն այնպես, ինչպես և անվերջ աղմուկը: վորոտը, հրաբուխների ձայնը, ծովային մրրիկները և այլ աղմուկներ անհանգստացնում են մարդուն: Կան բնական աղմուկներ, ինչպես թռթուռերի դայլայլը, աղբյուրների կարկաչյունը, ծովի ալիքների համընթաց ճողփյունը, հաճելի են մարդկանց համար, բարերար են ներգործում նրանց նյարդային համակարգի վրա: Տհաճ աղմուկը քայքայում է մարդու առողջությունը: Աղմուկի հետ են կապվում լսողության կորուստը, նյարդահոգեկան հիվանդությունների աճը, ֆիզիկական և մտավոր ընդունակությունների նվազումը:

79.Տրված ածանցավոր բառերում առանձնացրո՛ւ արմատը  և ածանցը։

Խնձոր+ենի, տ+գեղ, ան+հարմար, ան+զեն, ան+տուն, ան+գութ , դժ+բախտ, դժ+գոհ, լճ+ակ, շն+իկ, գառ+նուկ,  կանաչ+եղեն, միտ+ք,  լեռ+նցի, սար+եցի, գյուղ+ացի։

80.Առանձին սյունակներով դուրս գրե՛լ նախածանց, վերջածանց, ինչպես նաև թե՛ նախածանց, թե՛ վերջածանց ունեցող բառերը։
Անհայտ-նախածանց, խնձորենի-վերջածանց, անմտություն-նախածանց, հակաթույն-նախածանց, մթերային-, տգեղ-նախածանց, վերահաշվում-, անհոգաբար-նախածանց, կաղնուտ-վերջածանց, անհավատալի-նախածանց, միլիոնավոր-, չկամ-նախածանց,
ցուցանակ-վերջածանց, արտապատկեր-նախածանց, ենթավարպետ-նախածանց, գերադաս-, կղզյակ-վերջածանց, հարակից-վերջածանց, հայրական-, ներգրավում-, տրամագծորեն, անհարմար-նախածանց, ապաշնորհ-նախածանց, դժգոհություն-նախածանց,
հավաքածու-, լսարան-, համատեղություն-, ծիծաղելի-վերջածանց, անթիվ-նախածանց, մորթեղեն-վերջածանց, միտք-նախածանց։

81.Փակագծերում տրված բայերը անհրաժեշտ քերականական ձևերով գրի՛ր նախադասության համապատասխան տեղերում։

  1. Ընթացող գնացքի լուսամուտից երևաց մոտակա բնակավայրերի լույսերը, որոնք մի պահ անհետացավ թանձրացող խավարում, ապա առկայացան։ (երևալ, անհետանալ, առկայծել)
  2. Հանգստյան տան բակում մարդիկ զբոսնում էին, երեխաները, ճոճանակների վրա նստած, օրորվում էին, իսկ մեղմ քամին բերեց մոտակա սարերի զովությունը։ (օրորել, զբոնել, բերել)
  3. Վարպետը անջատեց հաստոցը, վերցրեց նոր պատրաստած դետալը և համեմատեց գծագրի հետ՝ երբեմն ինչ-որ չափումներ անելով։ (վերցնել, անջատել, համեմատել)
  4. Դաշնակահարի մատները սահում էին ստեղների վրայով, և դահլիճը ողողում էին հոգեպարար մի երաժշտությամբ, որն ալեկոծել էր ունկնդիրների հոգիները։ (ալեկոծել, ողողել, սահել)
  5. Ճամփեզրի խոտերի միջից հանկարծ մի աղվես հայտնվեց, որն անցնում էր ճանապարհի մյուս կողմն ու անհետանում թփուտներում։ (անցնել, անհետանալ, հայտնվել)