Author: davitharutyunyan2012

1. Ի՞նչ նշանակություն ունի նյարդային համակարգը:

Նյարդային համակարգը կարգավորում է բոլոր օրգանների և օրգան-համակարգերի փոխկապակցված գործունեությունը։

Այն վերահսկում է ներզատական համակարգի միջոցով իրականացվող հումորալ կարգավորումը և միաժամանակ կապ է հաստատում օրգանիզմի և միջավայրի միջև՝ նպաստելով օրգանիզմի հարմարվողականությանը միջավայրի փոփոխվող պայմաններում։
2. Ի՞նչ բաժիններից է կազմված նյարդային համակարգը:

Նյարդային համակարգը կազմված է կենտրոնական և ծայրամասային բաժիններից։

3.Ո՞ր բաժիններն են մտնում կենտրոնական նյարդային համակարգի ﬔջ:

Գլխուղեղ,Ողնուղեղ
4. Ներյոնների ինչպիսի՞ տեսակներ գիտեք:

Նեյրոնների ձևերը բազմազան են։ Տարբերում են բրգաձև, աստղաձև, զամբյուղաձև, կլորավուն, ձվաձև և այլն։ Ըստ ելուստների քանակի նեյրոնները հիմնականում լինում են միաբևեռ, երկբևեռ և բազմաբևեռ։ Միաբևեռ նեյրոնների մարմնից դուրս է գալիս մեկ ելուստ։ Երկբևեռ նեյրոններն ունեն երկու ելուստ, իսկ բազմաբևեռները՝ բազմաթիվ դենդրիտներ և մեկ աքսոն։ Ողնաշարավոր կենդանիների ու մարդու նյարդային համակարգում հիմնականում գերակշռում են երկբևեռ և բազմաբևեռ նեյրոններ։
Ըստ գործառական բնույթի նեյրոնները լինում են զգայական, միջադիր (ներդիր) և շարժողական:
Ձգայական նեյրոնները զգայարաններից ազդակներ են հաղորդում ԿՆՀ: Նրանց մարմինները տեղադրված են գլխուղեղից և ողնուղեղից դուրս գտնվող նյարդային հանգույցներում:
Շարժողական նեյրոնները  գլխուղեղից և ողնուղեղից պատասխան ազդակները հաղորդում են կմախքային մկաններին և ներքին օրգաններին:
Միջադիր նեյրոնները տեղադրված են ԿՆՀ-ում և կապ են հաստատում զգայական և շարժողական նեյրոնների միջև:
5. Ի՞նչ է նյարդը:

Նյարդային համակարգի միջոցով մարդը զգում, ճանաչում է միջավայրի առարկաները, ընկալում միջավայրից եկող գրգիռները, պահպանում ստացված տեղեկատվությունը և օգտագործում իր պահանջմունքների համար։ Նյարդային համակարգով են պայմանավորված գիտակցությունը, մտածողությունը, խոսքը, վարքագիծը։ Այսպիսով՝ նյարդային համակարգի հիմնական գործառույթն օրգանիզմի կողմից ներքին և արտաքին միջավայրից հաղորդվող տեղեկատվության վերլուծությունն է և համապատասխան գործողությունների իրականացումը։
6. Որո՞նք են նյարդերի տեսակները:

Ըստ գործառական բնույթի նյարդերը լինում են զգացող, շարժիչ և խառը:
Զգացող նյարդերը նյարդային ազդակները հաղորդում են կենտրոնական նյարդային համակարգ:
Շարժիչ  նյարդերը կենտրոնական նյարդային համակարգից պատասխան ազդակները հաղորդում են ծայրամասային օրգաններին:
Խառը  նյարդերը պարունակում են զգացող և շարժիչ նյարդաթելեր:

Աքիլլեսյան գարշապար, հետհոմերոսյան առասպել (փոխանցվել է հռոմեացի գրող Գիգինից), որում պատմվում է թե ինչպես Աքիլլեսի մայրը, Թետիսը, իր որդու մարմինը դարձրել է անխոցելի։ Նրան սուզել է Ստիքսի սուրբ ջրերի մեջ գարշապարից բռնած։ Թետիսի բռնած գարշապարը չի սուզվել ջրի մեջ և մնացել է նրա միակ խոցելի տեղը։ Հետագայում Պարիսը իր նետով հենց այդ տեղում մահացու վիրավորում է հերոսին։

Ա.

Բ.

Գ.

1. Բնութագրեք Հարավային Եվրոպայի աշխարհագրական դիրը, ինչպե՞ս է այն փոխվել ժամանակի ընթացքում:

Հարավային Եվրոպան միացնում է Իսպանիան, Իտալիան, Հունաստանը և Պորտուգալիան։ Տարածքը բնութագրվում է ցածր լեռներով, հարթավայրերով և բազմազան կլիմայով։

Ժամանակի ընթացքում տարածաշրջանը անցել է հռոմեական և բյուզանդական շրջանների, ինչը ձևավորել է նրա մշակույթը։ Ավանդական գյուղատնտեսությունը աստիճանաբար փոխվել է արդյունաբերությամբ և զբոսաշրջությամբ։

Գլոբալ կլիմայական փոփոխությունները ազդեցություն են ունեցել գյուղատնտեսության վրա, իսկ քաղաքները, ինչպես Բարսելոնան և Միլանը, զգալիորեն աճել են, փոխելով բնակչությունը։ Այս փոփոխությունները ձևավորել են Հարավային Եվրոպայի աշխարհագրական և մշակութային միջավայրը։

1. Որո՞նք են Հարավային Եվրոպայի երկրների տնտեսոությունների զարգացած ճյուղերը:

Հարավային Եվրոպայի երկրների տնտեսությունները զարգացման մի քանի հիմնական ճյուղեր ունեն:

1. Զբոսաշրջություն: Իտալիան, Իսպանիան և Հունաստանը հայտնի են իրենց պատմական հուշարձաններով և բնական գեղեցկություններով, ինչի շնորհիվ զբոսաշրջությունը մեծ ներդրում ունի տնտեսությունում։
2. Արդյունաբերություն: Իտալիայում զարգացած են ավտոմոբիլային (FIAT) և մեքենայացման ոլորտները, իսկ Իսպանիան հայտնի է օդային և տրանսպորտային արդյունաբերությամբ։
3. Գյուղատնտեսություն: Իսպանիան և Իտալիան արտադրում են հացահատիկ, միս և գինի, իսկ Հունաստանը հայտնի է օղիների արտադրությամբ։
4. Ծառայությունների ոլորտ: Ֆինանսական և տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ծառայությունները, հատկապես Իսպանիայում, աճում են։
5. Ո՞ր կլիմայական գոտում է գտնվում, նշի՛ առանձնահատկությունները:

Հարավային Եվրոպան գտնվում է միջերկրական կլիմայական գոտում, որտեղ տաք և չոր ամառները փոխվում են մեղմ և անձրևոտ ձմեռներով:

Միջերկրական կլիման խստացնում է եղանակը՝ ամռանը չոր և տաք եղանակներ ունենալով, իսկ ձմռանը՝ ավելի շատ անձրևներ:

Ջերմաստիճանը ամռանը կարող է հասնել 30°C-ից ավելի, իսկ ձմռանը միջին ջերմաստիճանը 10°C-ի շուրջ է:

Տարածաշրջանում տարածված են օլիվ, цитրուսային և այլ բույսեր, որոնք սիրում են արևի լույսը:

Այս հատկությունները ձևավորում են Հարավային Եվրոպայի բնական միջավայրը և ազդում նրա տնտեսության վրա:

4.Ի՞նչ գիտես   Վատիկանի մասին:

Վատիկանը կամ Վատիկանի քաղաքապետությունը աշխարհի ամենափոքր անկախ պետությունն է՝ և՛ տարածքով, և՛ բնակչությամբ։ Այն գտնվում է Իտալիայի մայրաքաղաք Հռոմի սրտում և հանդիսանում է Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցու և Պապի նստավայրը:

5.Պատմի՛ր  Հարավային Եվրոպայի բնակչության մասին:

Հարավային Եվրոպայի բնակչությունը մոտ 150 միլիոն է, և հիմնականում ապրում են Միջերկրական ծովի շուրջը՝ Իսպանիայում, Իտալիայում, Հունաստանում, Պորտուգալիայում և Բալկանյան երկրներում: Տարածաշրջանի բնակչությունը ծերանում է, և ծնելիության մակարդակը ցածր է, ինչը սոցիալական խնդիրներ է ստեղծում: Միջերկրական կլիման, բազմազան մշակույթը և պատմական հուշարձանները տարածքն ակնհայտորեն դարձնում են զբոսաշրջության կենտրոն, մինչդեռ ներգաղթի հոսքերը մեծացրել են ազգային և մշակութային բազմազանությունը:

1. Ներկայացնել բջջի, հյուսվածքի կառուցվածքը:
2. Բջջի կառուցվածք
   Միմյանցից խիստ տարբերվող այնպիսի օրգանիզմներ, ինչպիսիք են՝ բակտերիաները, բույսերը, սնկերը, կենդանիները, այդ թվում նաև մարդը, ունեն միևնույն կառուցվածքային միավորը: Այդ տարրական կառուցվածքային միավորը, որից կազմված են բոլոր օրգանիզմները կոչվում է բջիջ:
   Պարզվում է, որ կենդանի օրգանիզմները կարող են լինել միաբջիջ՝ բաղկացած ընդամենը մեկ բջջից, օրինակ՝ Բակտերիաները, կապտականաչ ջրիմուռները և այլն:
   
   Կարող են լինել նաև բազմաբջիջ՝ կազմված տարբեր տեսակի բջիջներից, օրինակ՝ Բույսերը, կենդանիները, մարդը:
   Բջիջները լինում են բուսական և կենդանական: Կենդանական և բուսական բջիջների միջև կան տարբերություններ, սակայն նրանք ունեն նման կառուցվածք: Բոլոր բջիջները կազմված են բջջաթաղանթից, ցիտոպլազմայից, կորիզից և օրգանոիդներից:
3. Հյուսվածք, բջիջների և միջբջջային նյութի ընդհանուր ծագում, որոշակի կազմություն և ֆունկցիաներ ունեցող միասնական համակարգ։ Հյուսվածքների կազմությունը և ֆունկցիաները մշակվել են կենդանական աշխարհի էվոլյուցիայի ընթացքում։ Այդ ժամանակաընթացքում օրգանիզմի և արտաքին միջավայրի փոխազդեցությունը, գոյության պայմաններին հարմարվելու անհրաժեշտությունը նպաստել են որոշակի ֆունկցիաներով օժտված 4 տեսակ հյուսվածքների առաջացմանը՝ էպիթելային, շարակցական, մկանային, նյարդային։
4. Օրգան, օրգան համակարգի կառուցվածքը և փոխադարձ աշխատանքը:
5. Օրգան համակարգերը բաղկացած են տարբեր օրգաններից, որոնք աշխատում են միասին մեկ ընդհանուր գործառույթի կատարման համար։ Օրինակներ են՝
   Ներզատական համակարգ: Բաղկացած է գեղձերից, որոնք արտադրում են հորմոններ և կարգավորում են տարբեր օրգանների գործունեությունը:
   Նյարդային համակարգ: Կառավարվում է ուղեղի, ողնուղեղի և նյարդերի միջոցով, որոնց միջոցով փոխանցվում են ազդակներ մարմնի տարբեր մասերին:
   Սիրտանոթային համակարգ: Ներառում է սիրտը և արյունատար անոթները, որոնք ապահովում են արյան շրջանառությունը և թթվածնի մատակարարումը հյուսվածքներին:
   Մարսողական համակարգ: Ներառում է ստամոքս, աղիքներ և այլ օրգաններ, որոնք մասնակցում են սննդի մարսմանը և սննդանյութերի ներծծմանը:
   Օրգան համակարգերը գործում են փոխկապակցված: Օրինակ, երբ մարսողական համակարգը կլանում է սնունդը, սիրտանոթային համակարգը ապահովում է այդ սննդանյութերի տեղափոխումը դեպի հյուսվածքներ, իսկ ներզատական համակարգը կարգավորում է մարսողության արագությունը:
   Այս փոխգործակցությունը կարևոր է մարմնի առողջության և կենսագործունեության համար, և յուրաքանչյուր համակարգի ճիշտ աշխատանքը ապահովում է ամբողջ օրգանիզմի կայուն գործունեությունը։
6. Գեղձերի տեսակները և գործառույթները:
7. Գեղձերը մարմնի հյուսվածքների մասնագիտացված խմբեր են, որոնք արտադրում և արտազատում են տարբեր նյութեր՝ հորմոններ, ֆերմենտներ, քրտինք և այլն: Գեղձերը բաժանվում են երկու հիմնական խմբի՝ էկզոկրին (արտազատիչ) և էնդոկրին (ներազատիչ)։
   1. Էնդոկրին գեղձեր
   Էնդոկրին գեղձերը հորմոններ են արտադրում և դրանք անմիջապես արտազատում են արյան մեջ՝ ազդելով տարբեր օրգանների ու հյուսվածքների վրա:
   Վահանաձև գեղձ: Արտադրում է թիրոքսին և տրիյոդթիրոնին հորմոնները, որոնք կարգավորում են նյութափոխանակությունը:
   Ներբկայնաձև գեղձ: Արտադրում է ինսուլին և գլյուկագոն, որոնք կարգավորում են արյան մեջ շաքարի մակարդակը:
   Հիպոֆիզ: Ունի ղեկավարող դեր այլ էնդոկրին գեղձերի գործունեության վրա՝ արտադրելով բազմաթիվ հորմոններ, այդ թվում՝ աճի հորմոն, պրոլակտին, ադրենոկորտիկոտրոպին:
   Վերլիկակային գեղձեր: Արտադրում են ադրենալին և կորտիզոլ, որոնք պատասխանատու են սթրեսային իրավիճակներում օրգանիզմի պատասխանին:
   Սեռական գեղձեր (անձնական և ձվարաններ): Արտադրում են սեռական հորմոններ՝ տեստոստերոն, էստրոգեն և պրոգեստերոն, որոնք վերահսկում են սեռական հասունացումը և վերարտադրողական ֆունկցիան:
   2. Էկզոկրին գեղձեր
   Էկզոկրին գեղձերը արտադրում են նյութեր, որոնք արտազատվում են մարմնի արտաքին միջավայր կամ մարմնի խոռոչներ՝ բերան, ստամոքս և այլն:
   Քրտնագեղձեր: Արտադրում են քրտինք՝ օգնելով կարգավորել մարմնի ջերմաստիճանը:
   Թքագեղձեր: Արտադրում են թուք, որը մասնակցում է մարսողությանը՝ սննդի տարրալուծման և կլլման համար:
   Ստամոքսի գեղձեր: Արտադրում են ստամոքսահյութեր, որոնք պարունակում են ֆերմենտներ և աղաթթու, նպաստելով սննդի մարսմանը:
   Արտաբերանային գեղձեր (լեղի գեղձեր): Արտադրում են լեղի, որը մասնակցում է ճարպերի մարսմանը:
   Ջերմաստիճանային գեղձեր (յուղագեղձեր): Արտադրում են յուղային նյութեր, որոնք պաշտպանում են մաշկն ու մազերը:
8. 
   Այս գեղձերը կարևոր են մարմնի կենսական գործառույթների վերահսկման համար՝ սկսած նյութափոխանակությունից մինչև պաշտպանական և մարսողական գործառույթներ:
9. Վերցնել մեկ գեղձային հիվանդություն և ներկայացնել:
10. https://davitmskh.school.blog/2024/09/18/%d5%af%d5%a5%d5%b6%d5%bd%d5%a1%d5%a2%d5%a1%d5%b6%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%b5%d5%b8%d6%82%d5%b6-3/
11. Ֆլեշմոբ:
12. արել եմ
13. Ներկայացնել կենսաբանության բաժնի հղումը

https://davitmskh.school.blog/category/%d5%af%d5%a5%d5%b6%d5%bd%d5%a1%d5%a2%d5%a1%d5%b6%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%b5%d5%b8%d6%82%d5%b6-8/

Մենք բոլորս մեր կյանքում ունենք պահանջմունքներ: Պահանջմունքներ, որոնցով ապրում ենք, որոնք մեզ պետք է: Մարդը իր զարգացմանն ընդհառաջ ավելի շատ պահանջմունքներ է ունենում: Մեր կյանքում մենք ունենք երկու տեսակի պահանջմունքներ՝նյութական և հոգևորական: Նյութական պահանջմունքները դրանք այն պահանջմունքներն են, որոնք մեզ պետք են ապրելու համար՝սնունդ, տանիք, հագուստ և այլն, իսկ հոգևորական պահանջմունքները օրինակ՝ սեր, ջերմություն, շրջապատ: Կարծում եմ, որ մարդու կյանքում ամենակարևորը դա ջերմությունն է, որը ստանում է նա իր ծնողներից, իր մտերիմ ընկերներից, իր բարեկամներից, այդ ջերմությունն ու սերը չի կարելի փոխել ոչինչով և կյանքը առանց այդ հոգևորական պահանջմունքի դատարկ է, անգույն և շատ ձանձրալի: Այն ժամանակներից ի վեր պահանջմունքների մարդու կյանքի անբաժանելի մասն էին և մինչ այսօր այդպես էլ կա: Այն ժամանակվա պահանջմունքները մի քիչ այլ էին, այն ժամանակ մարդիկ պահանջմունք էին զգում, օրինակ տանիք փնտրելու, սնվելու հանդեպ, նրանց պահանջմունքները հիմնականում նյութական էին և գոյատևելու համար ստեղծված:Ահա այն մասը, որն ինձ ամենաշատն էր դուր եկել հոդվածը կարդալիս՝
Պահանջմունքները ընկած են մարդու հոգեկան ակտիվության հիմքում։ Մարդը ակտիվ է այնքանով, որքանով նա ունի պահանջմունքներ, որոնք անհրաժեշտ էբավարարել։ Սեփական պահանջմունքների գիտակցումը կապված է անձի ընդհանուր զարգացման, նրա գիտակցության, ինքնգիտակցության, խոսքի, մտածողության ձևավորման հետ։ Պահանջմունքների գիտակցումը կատարվում է աստիճանաբար, անձի զարգացման հետ զուգընթաց։

1.Ինչն են անվանում մեխանիկական շարժում

Ժամանակի ընթացքում մարմնի դիրքի փոփոխությունն այլ մարմինների նկատմամբ կոչվում է մեխանիկական շարժ։

2.բերել մեխանիկական շարժման օրինակներ

Մեքենայի շարժումն ծառի նկատմամբ։

3.որ մարմինն են անվանում հաշվարկման մարմին

Այն մարմինն, որի նկատմամբ դիտարկվում է այլ մարմինների շարժումը, կոչվում է հաշվարկման մարմին։

4.Ինչն են անվանում նյութական կետ

Այն մարմինը, որի չափերը տվյալ պայմաններում կարելի է անտեսել, կոչվում է նյութական կետ։

5.Որ դեպքում մարմինը կարելի է համարել նյութական կետ,.որ դեպքում՝ոչ

Օրինակ՝ Երևանից Փարիզ թռչող ինքնաթիռի շարժումը դիտարկելիս ինքնաթիռը կարելի է համարել նյութական կետ, քանի որ նրա չափերը շատ փոքր են Երևան-Փարիզն հեռավորությունից։ Սակայն ինքնաթիռի վերելքն ու վայրէջքը կամ օդի դիմադրության դերն ուսումնասիրելիս ինքնաթիռի ձևն ու չափերն ունեն էական նշանակություն, և այդ դեպքերում այն չի կարելի համարել նյութական կետ։

6.Ի՞նչն են անվանում շարժման հետագիծ

Այն գիծը որի երկայնքով տվյալ հաշվարկման համակարգում շարժվում է մարմինը

7.Ինչն են անվանում մարմնի անցած ճանապարհ։

Այն ճանապարհը որով մարմինը շարժվում է որոշակի ժամանակահատվածում 

8.Ինչո՞վ է տարբերվում հետագիծն անցած ճանապարհից:

Մարմնի հետագիծը այն գիծն է, որով շարժվել է մարմինը, իսկ մարմնի անցած ճանապարհը որոշակի ժամանակամիջոցում անցած հետագծի երկարությունն է:

9.Ո՞ր շարժումն է կոչվում հավասաաչափ,ո՞րը անհավասարաչափ։

Հավասարաչափ շարժումը մարմնի որոշակի հավասար ժամանակահատվածում անցած հավասար ճանապարհներն են անհավասարաչափ շարժումը մարմնի հավասար ժամանակահատվածում անցած աբհավասար ճանապարհն է։

10.Ո՞ր մեծությունն է կոչվում հավասարաչափ շարժման արագություն ՝գրել բանաձևը

V=s/t

11․Ի՞նչ միավորներով է չափվում արագությունը՝ՄՀ-ում

Մ/վ, կմ/ժ

12․Ինչպե՞ս որոշել հավասարաչափ շարժվող մարմնի անցած ճանապարհը,եթե հայտնի է նրա արագությունը ու շարժման ժամանակը,գրել բանաձևը

s=Vt

13.Ինչպե՞ս որոշել հավասարաչափ շարժման ժամանակը,եթե հայտնի են մարմնի արագությունն ու ճանապարհը,գրել բանաձևը:

t=s/V

14․Մեխանիկայի ո՞ր բաժինն  են անվանում կինեմատիկա։Ի՞նչ է ուսումնասիրում մեխանիկայի  <<դինամիկա>> բաժինը

Մեխանիկայի Այն բաժինը որը ուսումնասիրում է մարմինների շարժումները առանց դրանց քննարկման կոչվում է կինեմատիկա։

Ա.

Բ.