Լուսացույցի լույս,ցույց,ցուլ,ուս,այս,այլ,լաց,ուլ, Սիս,ասուլ:
Author: davitharutyunyan2012
Բառքամոցի
Ստուգաբանություն-գուսան,ութ,բու,գյուտ,նյութ,թույն,անուն,սագ,բութ,անբան,բան,գույն,նանա,նույն,նա,բուն,թունա,Աննա, Գանա,տուն,այն,սուգ, սույն, բնություն:
Կենսաբանություն ամփոփում
Մասնակիցներ՝ 8-րդ դասարանի սովորողներ
Առարկա՝ կենսաբանություն
Սովորող՝
Դասավանդող՝ Հասմիկ Ուզունյան
Աշխատանքը ավարտելուց հետո, տեղադրել բլոգի կենսաբանության բաժնում։
Թեստային աշխատանք․
1․
Ընտրել ճիշտ պատասխանները:
Արյունը օրգանիզմի բջիջներից հեռացնում է`
• Սննդանյութեր
• էրիթրոցնիտներ
• Նյութափոխանակության արգասիքներ
Լեյկոցիտների հիմնական գործառույթն է`
• Թթվածնի և ածխաթթու գազի փոխադրումը
• Արյան մակարդումը
• Պաշտպանում են օրգանիզմը մանրէներից և օտարածին նյութերից
2․
Որոշել ճիշտ պատասխանները:
Անոթի պատի վնասման ժամանակ արյան ,
վնասված անոթի անհարթ մակերեսին, հեշտությամբ քայքայվում են, որի շնորհիվ արյան պլազմա է արտազատվում հատուկ ֆերմենտ, որն ազդում է սպիտակուցի վրա՝ վերածելով այն թրոմբինի:
3․ Ի՞նչ է անում թրոմբը.
• Կանխում է անոթներում արյան մակարդումը
• Ազդում է ֆիբրինոգեն սպիտակուցի վրա
• Փակում է վնասված անոթի լուսանցքը
4․
Գտեք սրտի մասերի ու անոթների համապատասխանությունը արյան մեծ և փոքր շրջաններին և ճիշտ պատասխանին համապատասխանող թվերն աճման կարգով տեղադրեք աղյուսակում:
- Ձախ փորոք
- Թոքային երակներ
- Աջ փորոք
- Թոքային մազանոթնե
- Թոքային զարկերակներ
- Վերին սիներակ
- Աորտա
- Ստորին սիներակ
Մեծ շրջան
Փոքր շրջան
6․
Որոշել ճիշտ պատասխանները:
Քանի՞ խոռոչ կա սրտի ձախ կեսում: Պատասխանը գրել թվով (ամբողջական թվերը գրել ստորակետերով, օր. 0,5):
Պատասխան` 2
Ի՞նչ փական է գտնվում սրտից դուրս եկող թոքային զարկերակի և աորտայի ներսում.
• Երկփեղկ
• Կիսալուսնաձև
• Եռափեղկ
7․ Որոշել ճիշտ պատասխանը:
Շնչառական համակարգի ո՞ր օրգանն է պատկերված նկարում՝
Պատասխան՝ թոքեր
8․
Ընտրել ճիշտ պատասխանները:
Ինչի՞ց են կազմված թոքաբշտերի պատերը.
• Երկշերտ էպիթելից
• Միաշերտ էպիթելից
• Ճիշտ պատասխանը բացակայում է
9․ Քանի՞ բիլթ ունի աջ թոքը.
• Չորս
• Երկու
• Երեք
10․
Գրել ճիշտ պատասխանը:
Որտե՞ղ է տեղադրված ատամի արմատը.
• Լնդի վերին հատվածում
• Ճիշտ են բոլոր պատասխանները
• Ծնոտի ոսկրային ատամնաբնում
11․
Ընտրել ճիշտ պատասխանը:
Ո՞ր ֆերմենտի հաշվին են մարսվում ածխաջերը ստամոքսում.
Պատասխան՝
12․
Ավելացնել ճիշտ պատասխանը:
Մարսողական գեղձերն են թքագեղձերը, ենթաստամոքսային գեղձը, նաև ստամոքսի ու աղիների լորձաթաղանթում գտնվող հսկայական քանակությամբ մանր գեղձերը:
Մարսողական գեղձ չէ
• Վահանագեղձը
• Ենթաստամոքսային գեղձը
• Լյարդը
Հայոց լեզու
1.Սովորի՜ր բառերը և բացատրի՜ր բառարանի օգնությամբ։
Առէջ-Ծաղկավոր բույսերի բազմացման արական գործարան, որի մեջ գոյանում է ծաղկափոշին:
առընթեր-կողքին եղող
առինքնել-Դեպի իրեն ձգել
առհավատչյա-երաշխիք
առնական-Տղամարդուն հատուկ
առնչվել-կապակցություն ունենալ
առոք-փառոք-Մեծ փառքով՝ շուքով
առևանգել-Փախցնել
առույգ-ուժեղ
առօրեական-Առօրյա
ասածվածք-ասույթ
2.Տրված նախադասությունները (ասույթները) դարձրո´ւ հեղինակի խոսքով նախադասություններ և գրի ´ր հնարավոր բոլոր ձևերով:
Օրինակ`
Ամեն ինչ արվեստ է: Բեն -1. Բենն ասել է. «Ամեն ինչ արվեստ է»: 2. «Ամեն ինչ արվեստ է»,- ասել է Բենը: 3. «Ամեն ինչ,- ասել է Բենը,- արվեստ է»:
Բենն ասել է «Ճիշտ ճանապարհն անցնում է ճոպանի վրայով, որը ոչ թե բարձրության վրա են ձգել, այլ` համարյա գետնի: Կարծես ավելի շատ սայթաքում են, քան անցնում դրա վրայով»: «Ֆրանց Կաֆկա Իսկական հակառակորդն անսահման արիություն է ներշնչում»ասաց Բենը. : Բենն ասաց. «Ֆրանց Կաֆկա Տվեք ինձ հենման կետ, և ես կբարձրացնեմ Երկիրը: Արքիմեդի ճշմարտությունը կփոխի արվեստը»: Բեն
3.Անուղղակի խոսքերը դարձրո՛ւ ուղղակի:
Ծերունին վճռական տեսքով ասաց, որ հասավ նաև իր գործելու ժամանակը: Նա զարմացավ, թե ի՛նչ է կրակը, ինքը չի վախենում կրակից: Նա խնդրեց, որ նավապետը բացատրի, թե ի՛նչ է պատահել իրենց ջրին: Խոհարարն ասաց, որ ինքը գործ չունի մեր փորձերի հետ, իրեն իսկական մաքուր ջուր է պետք: Բարկացած ընկերոջը հանգստացնելու համար ասում էր, որ նրա նման ուրիշ մեկն էլ չկա, ու դեռ ոչ ոք այդպիսի պայմաններում չի եղել և այդպիսի բան չի արել
Ծերունին վճռական տեսքով ասաց. «Հասավ նաև իմ գործելու ժամանակը»:
Նա զարմացավ. «Ի՞նչ է կրակը: Ես չեմ վախենում կրակից»:
Նա խնդրեց. «Նավապետ, բացատրեք, ի՞նչ է պատահել մեր ջրին»:
Խոհարարն ասաց. «Ես գործ չունեմ ձեր փորձերի հետ, ինձ իսկական մաքուր ջուր է պետք»:
Բարկացած ընկերոջը հանգստացնելու համար ասում էր. «Քեզ նման ուրիշ մեկն էլ չկա, և դեռ ոչ ոք այդպիսի պայմաններում չի եղել ու այդպիսի բան չի արել»:
4.Հարցական դերանունների փոխարեն համապատասխան բացահայտիչներ գրի՛ր:
Միքայելը` ո՞վ, երեկ մեր տանն էր: Տանտիրուհուց` ումի՞ց, հեռագիր էր ստացել: Տղան անհամբեր սպասում էր Սևուկի` ինչի՞ երևալուն: Մայրը որդուց` ումի՞ց, արդեն երկար ժամանակ լուր չուներ: Քուռկիկ Ջալալին արագ մոտեցավ տիրոջը` ո՞ւմ: Հրազդանը` ի՞նչը, Երևանով է անցնում:
Միքայելը` մեր ծանոթը, երեկ մեր տանն էր։
Տանտիրուհուց` նրա ազգականից, հեռագիր էր ստացել։
Տղան անհամբեր սպասում էր Սևուկի` իր սիրելի շան, երևալուն։
Մայրը որդուց` իր միակ զավակից, արդեն երկար ժամանակ լուր չուներ։
Քուռկիկ Ջալալին արագ մոտեցավ տիրոջը` իր հեծյալին։
Հրազդանը` Հայաստանի ամենաերկար գետը, Երևանով է անցնում։
5..Կետադրի՛ր:
Մենք, ես ու Ցոլակը, մտանք բակ։
Ընկերներս, գլխաբաց, չթե հասարակ շապիկով, երկու տղա քայլում էին գետափով։
Ես ու իմ ընկերը Անդոն հաց ենք տանում նրա հոր՝ բրուտ Ավագի, համար։
Կարմիր շորերով աղջիկը, այդ բարձրահասակ երեխան, հեռացավ կտուրից ու մոտեցավ աղջիկներին։
Մուխի մեջ երևաց ոսկե ծամիկներով Ազնոն՝ դուստրը իմ վաղեմի ծանոթի։
Քամին, աշխարհի հզոր ու անսանձ ոգին, վայրագ ուժով խառնեց-պղտորեց գետի անշարժ ջրերը։
Մեր, երեխաներիս, աչքը չէր հեռանում արագիլներից։
Ամենավերին աստիճանին կանգնած էր իմ բարեկամը՝ Բաֆուտի Ֆոնը։
Ծառերից, հազարամյա կաղնիներից, կանցնես ու կտեսնես փնտրածդ հյուղակը
6.Նայի՛ր օրինակին և որոշիչ բառակապակցությունը փոխարինի՛ր որպես կամ իբրև կապերով կազմվող բացահայտիչներով: Կետադրությանն ուշադրությո՛ւն դարձրու:
Օրինակ`
Կոշիկի դատարկ տուփի նման տունը ինչ-որ մեկի կողմից մոռացվել էր այդ հեռավոր բլրի վրա:
1. Որպես կոշիկի դատարկ տուփ՝ տունն ինչ-որ մեկի կողմից մոռացվել էր այդ հեռավոր բլրի վրա: 2. Տունը` որպես կոշիկի դատարկ տուփ, ինչ-որ մեկի կողմից մոռացվել էր այդ հեռավոր բլրի վրա: Նավի հսկա թրի նմանվող սուր քթամասը ճեղքում էր ջուրը: Ապահով թաքստոցի նմանվող այդ տակառը կատվին շատ էր փրկել: Մութ վարագույրի նմանվող անտառը թաքցնում էր այդ հսկա կենդանիների բախումը, բայց ձայները լսվում էին: Սպիտակ բրդի եթերային ծվենների նման ամպերը սահում էին մեր գլխի վրայով: Տարօրինակ արձանների նմանվող ժայռերը կանգնել էին քամուն հանդիման: Այդ վայրերի միակ տիրակալի նման քամին շեփորում ու գոռգոռում էր ժայռերի ծերպերում:
7.Նախադասությունն ընդարձակիր` կետերի փոխարեն որպես ի՞նչ, իբրև ի՞նչ, որպես ո՞վ, իբրև ո՞վ հարցերին պատասխանող բացահայտիչներ գրելով:
Էլիասը`…, ինձ բացատրում էր ճանապարհը: Անտառը`…, մռայլ ու գժկամ տեսք ուներ: Թռչունի առաջին ճիչը`…, չափազանց զարմացրեց մեզ: Իսկ այդ արձակ տարածության մեջ արձանն էր`…: Պահակը`…, որոշեց ինձ մենակ չթողնել: Ներողամիտ հայացքով նրանց խուճապին ու իրարանցմանը հետևում էր հավաստին`…: Հարցերին պատասխանող պարոնը`…. անցավ հավաքվածների միջով ու մոտեցավ մեքենային:
8.Կետադրի՛ր:
Հույներր ծովերի աստված Պոսեյդոնին եզ էին գոհաբերում որպես ջրային տարերքի հզորության խորհրդանիշ: Քարակերտ ու կղմինդրածածկ փոքրիկ տունը որպես շքեղ ապարանք առանձնանում էր գյուղի խարխուլ տների մեջ: Նկարահանող խցիկի մոտ անփույթ կանգնած էր Ջեկը իբրև իր արժեքն իմացող անփոխարինելի օպերատոր: Տուփից ուղիղ դեպի կինը դուրս թռավ թունավոր կանաչ օձը իբրև դիպուկ նետված փետրագնդակ:
Իբրև սուրացող շնաձկանը կպած խխունջներ կառչել էինք վազող կենդանուց: Լեռների ու բլուրների մեծ մասը որպես հրաբխային ժայթքման զավակներ վեր են նետված ստորերկրյա հզոր ուժերի կողմից:
9.Հարցական դերանունները փոխարինի՛ր խնդիր (գործողության հետ առնչություն ունեցող առարկա) լրացումներով:
Մի ականատես նկարագրում էր (ո՞ւմ), (ի՞նչը): Բնության բոլոր ուժերը միասին անճանաչելիորեն փոխում են (ի՞նչը): Լավան մոտենում էր (ինչի՞ն): Մի քանի օր անց որսորդներն են օգնության հասնում (ո՞ւմ): Լեռները դղրդում էին (ինչի՞ց): ժայռի գագաթը միայն (ինչո՞վ) կարելի է բարձրանալ:
Passive voice
1) Somebody found the key.
[ . ] The key was found
2) Somebody made mistakes.
[ . ] Mistakes were made
3) Somebody loved that woman.
[ . ] That woman was loved
4) Somebody cleaned the rooms.
[ . ] The rooms were cleaned
5) Somebody fixed the computer.
[ . ] The computer was fixed .
6) Somebody built that house.
[ . ] That house was built
7) Somebody wrote War and Peace.
[ . ] War and Peace was written
8) Somebody painted The Mona Lisa.
[ . ] The Mona Lisa was painted
9) Somebody stole my wallet.
[ . ] My wallet was stollen
10) Somebody prepared lunch.
[ . ] Launch was prepared
11) Somebody drank a lot of coffee.
[ . ] A lot of coffee was drunk
12) Somebody forgot the papers.
[ . ] The papers were forgotten
13) Somebody closed the windows.
[ . ] The windows were closed
14) Somebody invited Julie and Luke to a party.
[ . ] Julie and Luke were invited to a party
15) Somebody built a website.
[ . ] A website was built
16) Somebody ate all the cakes.
[ . ] All the cakes were eaten
17) Somebody told me to wait.
[ . ] I was told to wait
18) Somebody employed a lot of new waiters.
[ . ] A lot of new waiters were employed
19) Somebody opened a shop.
[ . ] A shop was opened
20) Somebody lost the letter.
[ . ] The letter was lost
Mr Jones watches films.
Films were watched by Mr Jones
.
The people speak English.
. English is spoken by the people
He reads comics.
.comics were read by him
We play volleyball.
. Volleyball is played by us
They sing the song.
. The song is sung by them
I take photos.
.photos were taken by me
She does the housework.
. The housework is done by her
The policemen help the children.
.the children are helped by the policeman
He writes poems.
. Poems are written by him
Mother waters the flowers.
The flowers are watered by mother
Русский язык
Задание № 40 (таб. № 22).
Вместо точек вставьте нужное окончание.
-ОМ -ЕМ -ОЙ -ЕЙ
мясо с рисом (рис) 6. бутерброд с рыбой (рыба) 7. творог
со сметаной (сметана) 8. суп с мясом (мясо) 9. салат с яйцом
(яйцо) 10. хлеб с ветчиной (ветчина)
Вчера я был в цирке с братом (брат). 2. Я хочу поговорить с преподавателем (преподаватель). З.Антон танцевал
с Олей (Оля). 4. Миша играл в шахматы с сестрой (сестра).
Я хочу пойти в театр с другом (друг). 6. Иван хочет пойти
в кино с подругой (подруга). 7. Преподаватель разговаривал с Игорем (Игорь). 8. Декан говорит со студентом (студент). 9. У нас была встреча с писателем (писатель). 10. Андрей был на вечере с Таней (Таня).
Задание № 48 (таб. № 27).
Вместо точек вставьте нужное окончание. (Форма именительного падежа, данная в скобках, поможет вам).
-ОМ -ОЙ
чай с лимоном (лимон) 2. кофе с сахаром (сахар) 3. какао с молоком (молоко) 4. бутерброд с колбас… (колбаса)
Задание № 55.
Вместо точек вставьте нужное окончание.
-А -Я -У -Ю -Ы -И -Е
- Маша идёт из библиотеки 2. Студенты едут в общежитие 3. Мама пришла с почты 4. Мы идём на станцию
метро. 5. Преподаватель сейчас в аудитории 6. Сергей
учится в институте 7. Дети идут в школу 8. Виктор живёт в общежитии 9. Антон приехал из Петербурга 10. Наташа работает в поликлинике 11. Ли приехал из Китая - Вчера мы были на концерте 13. Откуда ты идёшь? —
Из общежитии 14. Кирилл идёт на лекции
Задание № 88 (таб. № 43).
Вместо точек вставьте нужный глагол.
ЕХАТЬ ЕЗДИТЬ ПОЕХАТЬ
- Вчера студенты ездили в Суздаль (едут, ездили, поедут).
- В следующее воскресенье мы поедем на экскурсию во Владимир (едем, ездили, поедем).
- В прошлом году летом Мария ездила на родину (едет, ездила, поедет).
- Вы хотите поехать в Петербург? (ехать, ездить, поехать).
- Сейчас 5 часов. Люди едут с работы домой (едут, ездили,
поедут). - Вы давно ездили в Киев? (едете, ездили, поедете).
- Здравствуй, Виктор! Куда ты едешь ? (едешь, ездил, поедешь).
- В субботу мы хотим поехать за город (ехать, ездить, поехать).
- Завтра я поеду в лес за грибами (еду, ездил, поеду).
- Осторожно! Сюда едет машина! (едет, ездила, поедет)
Упражнение 35
Беспрестанно гудят паровозы уходят длинные эшелоны сколько было песен перепето как смеялась старая гармошка а что именно вы хотите мне подарить какие-нибудь игрушки для детей стой кто идет и вдруг за окном раздалось чудн…пение то был маленький живой соловей он узнал, что император заболел, и прилетел, чтобы утешить его он сидел на ветке и пел
поезд уже ушел, а я стоял еще на платформе в руке у меня был маленький предмет этот пакет оставил мне при прощании американский профессор дома я развернул бумагу и увидел коричневый листок
My mom
My mother is the kindest person I have ever seen. To me she is a hero because she helps me all the time. I love my mom.
English test
Test
Choose from the following prepositions at, by, for, from, in, on, with and complete the sentences.
- Where do you come from ?
- My cousin lives in Norway.
- They are walking on the bridge.
- I don’t like flying, so I went to Paris by bus.
- You can stay with me tonight.
- My birthday is on 29th February.
- I’ll see you at Christmas.
- Put the books on the table, please.
- I haven’t seen you for ages.
- I like this house by the river.
Use the verbs in brackets to complete the sentences. Use the correct tense.
1. When I was looking (look) out of the window, I saw(see) John.
2. you ever played (play) the piano since you left school?
3. I have not seen (not see) him for two days.
4. When he was trying (try) to open the door, he dropped (drop) his key.
5. They have lived (live) in this house since 1987.
6. My father was washing (wash) his car while my mother and I were preparing (prepare) dinner.
7. did you meet (meet) her yesterday?
8. Mary has been (be) in London for three days.
9. The headmaster entered (enter) the classroom when they were writing (write) their exams.
10. He bought (buy) a new car last week.
11. I think that they will arrive (arrive) tomorrow morning.
12. Last Wednesday they played (play) chess after they had done (do) their homework.
Choose the correct pronouns to complete the sentences.
1. The old woman lived alone, with —- to look after —-.
A) someone / her
B) anyone / herself
C) everyone / she
D) no one / her
E) anyone / she’s
2. —- two rings here on my little finger belonged to —- grandmother.
A) These / my
B) That / mine
C) Those / me
D) The / myself
E) This / my
3. When the little boy grabbed the lizard, —- tail broke off in —- hand.
A) it’s / his
B) it / him
C) its / his
D) it / one’s
E) its / he’s
4. A baby learns the meaning of words as —- are spoken by others and later uses —- in sentences.
A) their / they
B) they / them
C) they / themselves
D) it / them
E) they / it
5. Some of these clothes are —-, and the rest of —- belong to Zack.
A) yours / it
B) my / them
C) hers / their
D) me / they
E) mine / them
6. As for —-, I prefer to let people make up —- minds.
A) myself / each other’s
B) I / his own
C) mine / one another’s
D) me / their own
E) my / theirs
7. The solicitor wrote a letter to Ann and —- in which he asked us if we could settle the matter between —-.
A) I / us
B) me / us
C) myself / ours
D) mine / our
E) me / we
8. As —- cuts it as well as he does, I always have my hair cut at Johnson’s.
anyone
B) someone else’s
C) no one else
D) everyone
E) nobody’s
9. They decided to buy the house because —- location would allow —- to get to work very easily.
A) theirs / them
B) it / themselves
C) its / them
D) they / us
E) its / their
10. Our dog is of a very good breed as —- is the offspring of two very champion dogs and inherited —- features.
A) this / its
B) he / them
C) she / theirs
D) that / his
E) it / their
Complete the following exercise with adjective or adverb form of the words.
That pitbull looks angry. (adjective) She spoke quietly. (adverb) Erica listened to her mother carefully. (adverb) Mary makes careless mistakes. (adjective) Children grow quickly. (adverb) He is very happy today. (adjective) It’s raining heavily. (adverb) Morgan was seriously hurt in a car accident. (adverb) His situation was very serious. (adjective)
Упражнение 37
Упражнение 37. Прочитайте текст и определите границы пред
ложений. Спишите, разделяя текст на предложения и расставляя завер
шающие знаки препинания.
Наступили холода. Oт инея пожелтели берёзки и покраснели осины
вода в реке потемнела. Холодный осенний ветер обрывал сухие листья и
уносил их небо. Часто покрывалось тяжёлыми осенними облаками моросил мелкий осенний дождь. Осталась на реке Серая Шейка это была
молодая уточка у неё было сломано крыло. Лебеди, гуси и утки начали
готовиться к отлёту. Серая Шейка не
могла лететь со стаей она осталась на
реке одна. И долго провожала глазами
улетавшую стаю. Сначала все летели од
ной живой кучей, а потом вытянулись
в правильный треугольник и скрылись.
Серая Шейка, заливаясь слезами, ду
мала: «Неужели я совсем одна Лучше
бы Лиса меня тогда съела _»!
Հայոց լեզու
375. Տեքստը փոխադրի՛ր՝ անուղղակի խոսքերն ուղղակի դարձնելով:
Մի մարդ ասում է, որ ինքը Սևանի ամբողջ ջուրը կխմի:
Ընկերները ծաղրում են նրան ու ասում, որ նա թող իր խոսքը գործով ապացուցի:
Մարդն ասում է, որ ինքը անպայման կխմի, եթե ընկերները Սևանից հանեն գետերի բերած ջուրը, չէ՞ որ ինքը չի խոստացել, որ գետերի ջուրն էլ կխմի:
Մի մարդ ասում է.
— Ես Սևանի ամբողջ ջուրը կխմեմ:
Ընկերները ծաղրում են նրան ու ասում.
— Թող քո խոսքը գործով ապացուցես:
Մարդն պատասխանում է.
— Ես անպայման կխմեմ, եթե դուք Սևանից հանեք գետերի բերած ջուրը: Չէ՞ որ ես չեմ խոստացել, որ գետերի ջուրն էլ կխմեմ:
376. Տեքստը փոխադրի՛ր՝ անուղղակի խոսքերն ուղղակի դարձնելով:
Մի մարդ գնում է իշխանի մոտ ու բողոքում, որ իր ձին գողացել են:
Իշխանը նրա վրա բարկանում է և ասում,որ եթե չքներ, ձին չեն գողանա:
Խելոք մարդն ասում է, որ եթե ինքն իմանար, որ երկրի տերը քնած է, ինքն արթուն կմնար:
Մի մարդ գնում է իշխանի մոտ ու բողոքում.
— Իմ ձին գողացել են:
Իշխանը բարկանում է և ասում.
— Եթե չքնեիր, ձիդ չեն գողանա:
Խելոք մարդն պատասխանում է.
— Եթե իմանայի, որ երկրի տերը քնած է, ես արթուն կմնայի
377. Տեքստը փոխադրի՛ր՝ ուղղակի խոսքերն անուղղակի դարձնելով:
Մի մարդ արթնանում է, տեսնում՝ գողերն իր ունեցած-չունեցածը հավաքել, տանում են: Ինքն էլ տանից դուրս է գալիս ու նրանց հետ գնում: Հանկարծ նրան նկատում են:
— Դու մեզ հետ ո՞ւր ես գալիս, ա՛յ մարդ, — հարցնում են գողերը:
— Բա ի՞նչ անեմ, — միամիտ ձևանալով ասում է տանտերը, — տունս հավաքել տանում եք, ես ինչո՞ւ մնամ:
Մի մարդ արթնանում է, տեսնում, որ գողերն իր ունեցած-չունեցածը հավաքել ու տանում են: Նա տանից դուրս է գալիս ու նրանց հետևից գնում: Հանկարծ գողերը նկատում են նրան և զարմացած հարցնում, թե ուր է գնում իրենց հետ: Մարդն, իբր միամիտ ձևանալով, պատասխանում է, որ քանի տունն արդեն հավաքել ու տանում են, ինքն էլ մնալու կարիք չունի:
378. Տեքստը փոխադրի՛ր՝ ուղղակի խոսքերն անուղղակի դարձնելով:
Մի քանի զորապետեր հավաքված գովում էին իրենց ձիերին:
Բոլորին լսելուց հետո մի աղքատ մարդ պատմում է.
— Մի տարի ձիով հասա Արաքսին. ձին թափ առավ ու թռավ մյուս ափը:
Լսողներն այնքան են բարկանում, որ ուզում են ծեծել խեղճ մարդուն:
— Ձին կարո՞ղ է Արաքսի նման գետի վրայով թռչել, — մեղադրում են նրանք:
— Սպասե՛ք, ձին իմը չէր, է՜, իշխանինն էր, — ասում է մարդը:
— Հա՜, իշխանի ձին կարող էր, — հետ են քաշվում զորապետները:
Մի քանի զորապետեր հավաքված գովում էին իրենց ձիերին: Բոլորին լսելուց հետո մի աղքատ մարդ պատմում է, որ մի տարի ձիով հասել է Արաքսին, ձին թափ է առել ու թռել մյուս ափը: Լսողները բարկանում են ու ուզում ծեծել նրան՝ կասկածելով, թե ձին չէր կարող Արաքսի նման գետի վրայով թռչել: Մարդն արդարանում է՝ ասելով, որ ձին իր ձին չէ, այլ իշխանի ձին էր: Լսելով դա՝ զորապետները հետ են քաշվում ու համաձայնում, որ իշխանի ձին իսկապես կարող էր դա անել:
317. Ընդգծված նախադասությունը (հեղինակի խոսքը) գրի՛ր:
ա) ուրիշի ուղղակի խոսքից առաջ,
բ) ուրիշի ուղղակի խոսքից հետո:
«Ես զգում էի,- պատմում է վեպի հերոսը,- թե ինչպես են սուզանավի պատուհանները, ջրի ճնշմանը ենթարկվելով, ներս հրվում»:
«Նավապետը մեղավոր է ճանաչվում,- գրված էր դատական արձանագրության մեջ,- քանի որ ճանապարհը զիջելու ոչ մի հրաման չի տրվել»:
«Եթե մարմինը լույսը չի կլանում, չի անդրադարձնում և չի բեկում,- գրված է գրքում,- ինքնըստինքյան անտեսանելի է»:
318. Տրված ասույթները հեղինակի խոսքով նախադասություններ դարձրո՛ւ` հեղինակի խոսքը գրելով ուղղակի խոսքից առաջ, հետո և դրա մեջ:
օրինակ`
Յուրաքանչյուր ճշմարտություն պիտի ունենա իր հաստատումը:
Լայբնից:
ա) Լայբնիցը գրել է . «Յուրաքանչյուր ճշմարտություն պիտի ունենա իր հաստատումը»: բ)«Յուրաքանչյուր ճշմարտություն պիտի ունենա իր հաստատումը»,- Լայբնիցը գրել է :
գ) «Յուրաքանչյուր ճշմարտություն ,- գրել է Լայբնիցը,- պիտի ունենա իր հաստատումը»:
Նետը շարժվում է աղեղալարի հաղորդած ուժով, իսկ ճշմարտությունը՝ գիտելիքով: Դեմոկրիտ
Իրերի աշխարհը անվերջ կազմավորման և քայքայման աշխարհ է: Պլատոն:
Բոլոր անհրաժեշտ գիտելիքները կարող ենք ստանալ ուսումնասիրելով արտաքին աշխարհի առարկաներն ու երևույթները: Ջոն Լոկ
Ամենագեղեցիկ ու ամենախոր հույզը գաղտնիքի իմացումն է:
Ում օտար է այդ հույզը, ով կորցրել է զարմանալու ունակությունը, նրան կարելի մեռած համարել: Էնշտեյն:
319. Անուղղակի խոսքերը դարձրո՛ւ ուղղակի և գրի՛ր, թե ընդգծված բառերից յուրաքանչյուրն ինչպե՛ս փոխեցիր:
Օրինակ`
Արան ասաց, որ ինքը շատ արագ է վազում :— Ես շատ արագ եմ վազում,-Արան ասաց: (Որ շաղկապը դուրս եկավ, ինքը դարձավ՝ ես, վազում է դարձավ՝ վազում եմ):
Փոքրիկ իշխանն ասում էր, որ ինքը միշտ ուզում է իմանալ, թե ինչո՛ւ են փայլում աստղերը:
Թագավորն ասաց, որ իրեն բոլոր աստղերն են ենթարկվում:
Ճանապարհորդը պատմում էր, որ ինքը կարող է գնել նոր հայտնաբերած աստղերը:
Գործարար մարդը պնդում էր, որ ինքը կարող է գնել նորհայտնաբերած աստղերը:
Աշխարհագրագետը հարցնում էր, թե նորահայտ մոլորակի վրա օվկիանոս կա՞ արդյոք:
Գայլը տեսավ, որ հովիվներն իրենց վրանում գառան միս են ուտում ու նախատեց, թե ի՛նչ հարայրհրոց կբարձրացնեին, եթե միս ուտողն ինքն լիներ:
322. Ուրիշի ուղղակի խոսքերը դարձրո՛ւ անուղղակի և գրի՛ր, թե ընդգծված բառերից յուրաքանչյուրն ինչպե՞ս փոխեցիր:
Արագիլին հարցրին.
-Իմաստո՛ւն հավք, ինչո՞ւ ես անվերջ մի ոտի վրա կանգնում:
Գարնանը մոծակը դուրս եկավ ուղտի ականջից, ուղղեց թևիկներն ու տզզաց.
-Շնորհակալ եմ հյուրընկալության համար, բարեկա՛մ, մնաս բարով, ես գնում եմ:
Ուղտը վիզը ծռեց, մի կերպ տեսավ իր հետ խոսող մոծակին ու ասաց.
— Դու ո՞վ ես, քեզ չեմ ճանաչում:
Մոծակը թռավ առյուծի մոտ ու ձայն տվեց.
—Ես քեզնից չեմ վախենում, է˜, որովհետև դու ինձնից ուժեղ չես:
310.Անուղղակի խոսքերը դարձրո՛ւ ուղղակի:
Ծերունին վճռական տեսքով ասաց, որ հասավ նաև իր գործելու ժամանակը:
Նա զարմացավ, թե ի՛նչ է կրակը, ինքը չի վախենում կրակից:
Նա խնդրեց, որ նավապետը բացատրի, թե ի՛նչ է պատահել իրենց ջրին:
Խոհարարն ասաց, որ ինքը գործ չունի մեր փորձերի հետ, իրեն իսկական մաքուր ջուր է պետք:
Բարկացած ընկերոջը հանգստացնելու համար ասում էր, որ նրա նման ուրիշ մեկն էլ չկա, ու դեռ ոչ ոք այդպիսի պայմաններում չի եղել և այդպիսի բան չի արել:
312.Ուղղակի խոսքերը դարձրո՛ւ անուղղակի:
Մի անգամ, քննություններից առաջ, էյնշտեյնին հարցրին.
_Դժվա՞ր են լինելու քննության հարցերը:
-Բոլորովին,- պատասխանեց էյնշտեյնը,- տալու եմ ճիշտ նույն հարցերը, ինչ անցյալ տարի:
-Սակայն եթե այդպես անեք, միևնույն պատասխանները կլսեք:
-Սխալվում եք, սիրելի գործընկեր,- ժպտալով պատասխանեց էյնշտեյնը,- անցել է ուղիղ մեկ տարի, և միևնույն հարցերի ճիշտ պատասխանները արդեն պիտի նույնը չլինեն, քանի որ այս մեկ տարում գիտությունը հսկայական քայլերով առաջ է գնացել:
316.Սխալները գտի՛ր և
ա) ըստ կազմված խոսքի` կետադրությունը ճշտի՛ր.
բ) ըստ կետադրության` խոսքը ճշտի՛ր:
Մի անգամ, ուշ երեկոյան, Ռեզերֆորդը մտավ լաբորատորիա:
Թեև ուշ էր, բայց նրա բազմաթիվ աշակերտներից մեկը հակված էր գործիքների վրա ու ինչ-որ բան էր անում:
-Ի՞նչ եք անում այսքան ուշ,- հարցրեց գիտնականը:
-Աշխատում եմ,- հետևեց պատասխանը:
Ռեզերֆորդը զարմացավ, ինչո՞ւ, ցերեկն ի՞նչ էիք անում:
-Աշակերտը պատասխանեց,- որ ցերեկն էլ է աշխատում:
-Վաղ առավոտյան է՞լ եք աշխատում:
-Այո՛, պրոֆեսո ´ր,- հաստատեց աշակերտը`հայտնի գիտնականի շուրթերից գովեստի խոսքեր լսելու հույսով:
Ռեզերֆորդը մռայլվեց ու զայրացած հարցրեց, թե իսկ ե՞րբ եք մտածում: