Author: davitharutyunyan2012

ԵԶՐՈՒՅԹՆԵՐ
Վերածնունդ (ֆրանս.՝ Ռենեսանս) — Հասարակական–քաղաքական և մշակութային շարժում. սկսվել է Իտալիայում XIV դարում:
Բարձր Վերածնունդ — Վերածննդի զարգացման բարձրակետը. ընդգրկում է
XV դարի վերջից մինչև XVI դարի կեսերն ընկած ժամանակահատվածը:
Ուտոպիա — Իդեալական հասարակարգի ստեղծման ուսմունք: Այն սովորաբար
անիրատեսական է։

Նոր մշակույթի առաջացման պատմական պայմանները:
Վերածննդի մշակույթի առաջացումը կապված էր քաղաքների և ապրանքադրամական հարաբերությունների զարգացման հետ։ Քաղաքների հարուստ առևտրականներն ու արհեստավորները իրենց հարստության մի մասը ծախսում էին շքեղ պալատներ, շենքեր կառուցելու, երեխաներին կրթության տալու համար։ Աճեց մի շարք մասնագետների՝ ճարտարապետ, ճարտարագետ, նկարիչ, ուսուցիչ, պահանջարկը։ Մինչև նոր մշակույթի երևան գալը միջնադարի մտածողները առավելապես գրում էին Աստծո մասին, իրենց խնդիրն էին համարում դավանաբանական հարցերի պարզաբանումը։
Իտալիայի քաղաքների տնտեսական և մշակութային բուռն զարգացումը փոխեց վերաբերմունքը հոգևոր և աշխարհիկ կյանքի հանդեպ: XIV դարից սկսած՝ փորձեր էին արվում վերականգնելու մոռացության մատնված անտիկ մշակույթը և օգտագործելու դրա կարևոր նվաճումները։

Վերածննդի բովանդակությունը
Սկիզբ առնող նոր մշակույթի ներկայացուցիչները խոնարհվում էին հունահռոմեական արվեստի և գիտության առջև, այն համարում էին մշակույթի «ոսկեդար»։ Վերածննդի գործիչներն ուսումնասիրում էին ոչ միայն Սուրբ Գիրքը, այլև անտիկ հեղինակներին, որոնց
ուշադրության կենտրոնում հիմնականում մարդն էր։ Դասական լատիներենը դարձավ պաշտոնական հաղորդակցության ու գիտության լեզու:Վերածննդի ներկայացուցիչները սկսեցին հետաքրքրություն դրսևորել մարդու և նրա երկրային կյանքի նկատմամբ։ Մարդը դարձավ նոր մշակույթի ուսումնասիրման և ճանաչողության առանցքը։ Այդ պատճառով Վերածննդի գործիչներին սկսեցին անվանել հումանիստներ: Հումանիստներն իրենց հիմնական նպատակը
համարում էին մարդուն ճանաչելը։ Նրանց կարծիքով մարդն ունի արժանապատվություն, անհատական արժեք և ամեն ինչի հասնելու ունակություն: XV դ. հումանիզմը վերածվեց մշակութային շարժման, քանի որ հումանիստներն իրենց գաղափարները տարածում էին հասարակության տարբեր խավերում։ Այսպես սկսեցին վերածնվել անտիկ հասարակության բազմաթիվ արժեքներ։ Ահա թե ինչու XIV–XVII ­դդ. առաջին կեսն ընկած ժամանակաշրջանը ստացավ Վերածնունդ (Ռենեսանս) անվանումը:

Ի՞նչ է նշանակում Վերածնունդ:

Վերածնունդ Հասարակական–քաղաքական և մշակութային շարժում. սկսվել է Իտալիայում XIV դարում:

Ովքե՞ր էին հումանիստները:

Հումանիստները մտավորականներ էին Վերածննդի դարաշրջանում (14-17-րդ դարեր), որոնք կարեւորում էին մարդու և նրա կարողությունների զարգացումը՝ առանձնահատուկ ուշադրություն դարձնելով կրթությանը, արվեստին, գիտություններին, և փիլիսոփայությանը: Նրանք հավատում էին, որ մարդիկ կարող են բարելավվել և զարգանալ՝ ստանալով գիտելիքներ և զարգացնելով իրենց ներուժը:

Հումանիստների կենտրոնական գաղափարներից էր, որ կրթությունը պետք է ներառի ոչ միայն կրոնական, այլեւ աշխարհիկ թեմաներ, ինչպիսիք են գրականությունը, պատմությունը, արվեստը և հռետորությունը: Նրանք ուսումնասիրում էին նաև անտիկ հունական և հռոմեական գրականությունը և փորձ էին անում վերականգնել և ուսումնասիրել այդ ժամանակաշրջանի մշակութային արժեքները:

Հայտնի հումանիստներից են իտալացի գրողներ և մտածողներ Պետրարկան ու Բոկաչչոն, հոլանդացի Էրազմ Ռոտերդամցին, անգլիացի Թոմաս Մորը, ինչպես նաև մաթեմատիկոս և աստղագետ Նիկոլայ Կոպեռնիկոսը:

1. Ի՞նչ բաժիններից է կազմված գլխուղեղը։
2. Մեծ կիսագնդեր, միջանկյալ ուղեղ, միջին ուղեղ, կամուրջ,երկարավուն ուղեղ և ուղեղիկ:
3. Ի՞նչ գիտեք երկարավուն ուղեղի և կամուրջի գործառույթների մասին։
4. Երկարավուն ուղեղի տարբեր կորիզներն ապահովում են շնչառական, սիրտ-անոթային, մարսողական համակարգերի գործունեությունը, արգելակում և դրդում մեծ կիսագնդերի կեղևի ու ողնուղեղի ֆունկցիաները։
5. Կամուրջը ներքևից սահմանակից է երկարավուն ուղեղին, իսկ վերևից փոխակերպվում է միջին ուղեղի։ Կամրջում գտնվում են որոշ գանգուղեղային նյարդերի կորիզներ, որոնք նյարդավորում են գլխի առջևի մասը, դեմքի մաշկը, դիմախաղի մկանները, ենթածնոտային, ենթալեզվային թքագեղձերը, արցունքագեղձերը, ականջի, բերանի ու քթի խոռոչի լորձաթաղանթը։ Նրանով են անցնում առջևի և միջին ուղեղը ստորև գտնվող կենտրոններին կապող ուղիները։
6. Միջին ուղեղի ինչպիսի՞ գործառույթ գիտեք։

Օրինակ` Հաճախական ռեֆլեքսներ – Միջին ուղեղի մի մաս հանդիսացող կապարիկուլար  հատվածը մասնակցում է ռեֆլեքսների կառավարմանը, ինչպիսիք են արագ և ակամա պատասխանները արտաքին ազդակներին:

Բացատրել ընտանիքի նշանակությունը հասարակության մեջ:

Ընտանիքը համարվում է հասարակության հիմնական կառույցներից մեկը։ Այն ապահովում է անհատի անձնական աճն ու ձևավորումը, փոխանցում է արժեքներ, սովորություններ և ավանդույթներ, որոնք ձևավորում են ընդհանուր հասարակության հիմնասյունը։ Ընտանիքը աջակցում է անհատներին՝ սոցիալականացման, ինքնաբացահայտման, անվտանգության և սեր-զորացման միջոցով՝ ստեղծելով բարեկեցիկ ու առողջ հասարակություն։

Ի՞նչ է անհրաժեշտ ընտանիքի ամրության ու կայունության համար:

1. Սեր և փոխադարձ հարգանք – ընտանիքի անդամների միջև վստահությունն ու հարգանքը հիմք են երկարատև ու ամուր հարաբերությունների։
2. Հաղորդակցություն – բաց ու անկեղծ զրույցները լուծում են բարդ իրավիճակները, օգնում են փոխըմբռնման ու վստահության կայացմանը։
3. Հասկացողություն և համբերություն – հասկանալու ունակությունը և համբերությունը օգնում են հաղթահարել տարաձայնություններն ու անհամաձայնությունները։
4. Համատեղ ժամանակ և միջոցառումներ –   անցկացրած ժամանակը, թե՛ առօրյայում, թե՛ տոներին, ուժեղացնում է ընտանեկան կապերը։
5. Պատասխանատվություն – պատասխանատվությունը նպաստում է ընտանիքի կայունությանը՝ դարձնելով հարաբերությունները ավելի առողջ։

ինչն է ընտանիքում միավորում մարդկանց:

Ընտանիքում մարդկանց միավորում են սերը, աջակցությունը, վստահությունը և համատեղ նպատակները։ Այս արժեքներն ու զգացմունքները ամրապնդում են կապը, նպաստում համատեղ ապրելակերպին ու համախմբվածությանը։

Որո՞նք են մեծ և փոքր ընտանիքների առավելություններն ու թերությունները:

• Մեծ ընտանիք
  • Առավելություններ՝ համատեղ աջակցություն և օգնություն, տարբեր սերունդների փորձի և ավանդույթների փոխանցում, ավելի ուժեղ զգացմունքային կապեր։
  • Թերություններ՝ ռեսուրսների բաժանման դժվարություն, ավելացող կոնֆլիկտներ, ինքնուրույնության սահմանափակում։
• Փոքր ընտանիք
  • Առավելություններ՝ ավելի հեշտ է պլանավորել ու ղեկավարել ընտանիքի առօրյան, ռեսուրսների հեշտ բաժանում, ծնող-երեխա խոր կապ։
  • Թերություններ՝ փոքր աջակցության շրջանակ, ավանդույթների և արժեքների սակավ փոխանցում։

Ի՞նչն է նյութական արժեք և ինչը՝ հոգևոր:

• Նյութական արժեքներ – այն արժեքները, որոնք ենթակա են ֆիզիկական գնահատման՝ ֆինանսական բարեկեցություն, ունեցվածք, ունեցվածքի արժեքներ։
• Հոգևոր արժեքներ – ներառում են անհատի հոգևոր կյանքը, ներքին կայունությունը, սերն ու հարգանքը, մարդկային փոխհարաբերությունները և բարոյական սկզբունքները։

Նյութական և հոգևոր արժեքները լրացնում են միմյանց, ստեղծելով ներդաշնակ և հարուստ կյանք։

1. Ի՞նչ է իրենից ներկայացնում ռեֆլեքսային աղեղը
2. Ռեֆլեքսային աղեղը դա այն ուղին է, որով հաղորդվում են նյարդային գրգիռները ռեֆլեքսի իրականացման ժամանակ:
3. Ի՞նչ է ռեֆլեքսը
4. Ռեֆլեքսը դա օրգանիզմի պատասխան ռեակցիան է ներքին և արտաքին միջավայրի ստացվող գրգիռգներին, որն իրականանում է նյարդային համակարգի մասնակցությամբ:
5. Ռեֆլեքսի ի՞նչ տեսակներ գիտեք։

Ռեֆլեքսները լինում են պարզ և բարդ:

Քիմիական ռեակցիաների ընթացքում սկզբնական նյութերը՝ ելանյութերը, փոխակերպվում են նոր նյութերի՝ քիմիական ռեակցիայի արգասիքների: Ելանյութերը տարբերվում են արգասիքներից իրենց բաղադրությամբ, ֆիզիկական և քիմիական հատկություններով:

Կան քիմիական ռեակցիաների բազմաթիվ տեսակներ: Դիտարկենք դրանցից քայքայման և միացման ռեակցիաները:

Այն քիմիական ռեակցիաները, որոնց հետևանքով մեկ բարդ նյութից առաջանում են երկու կամ ավելի պարզ կամ բարդ նյութեր, կոչվում են քայքայման քիմիական ռեակցիաներ:

Քայքայման ռեակցիաների օրինակներ են՝

Ջրի քայքայումը

Ջուր → ջրածին + թթվածին

2H2O→2H2+O2

Կրաքարի (կավճի) քայքայումը: 

Կրաքար → չհանգած կիր + ածխաթթու գազ 

CaCO3→CaO+CO2

Այն քիմիական ռեակցիաները, որոնց հետևանքով երկու կամ ավելի նյութերից առաջանում է նոր բարդ նյութ, կոչվում են միացման քիմիական ռեակցիաներ:

Միացման ռեակցիայի օրինակ է՝

Երկաթի սուլֆիդի առաջացումը.

Երկաթ + ծծումբ → երկաթի սուլֆիդ

Fe+S→FeS

1. Հենրի Մորգան

Չնայած նա համարվում է ամենահայտնի ծովահեններից մեկն աշխարհում, սակայն կապիտան Մորգանի կարգավիճակը որպես ծովահեն դեռ անհայտ է: Տարբեր աղբյուրներ ներկայացնում են նրան կա՛մ որպես ծովահեն, կա՛մ որպես ծովային ավազակ:
Նա առավել հայտնի է իսպանական նավերի վրա հարձակումներ կատարելով, ինչպես նաև քաղաքներ կողոպտելով, ինչպիսին էր օրինակ Պուերտո Պրինսիպի իսպանական քաղաքը, որ վերակառուցվել է այն բանից հետո, երբ Մորգանն ու իր խումբն արդեն ներխուժել էին քաղաք:

• Ինչը կարող է անձնական շփումների պատճառ դառնալ:
  Երբ օրինակ նրանք մի դասարանից են, այդ դեպքում նրանց շփումն անխուսափելի է:

Ինչ է համակեցություն,համագործակցություն, Հաղորդակցություն:

Այս երեք բառերը չափազանց կապված են,քանի որ եթե չլինի հարաբերություն չի լինի հակասություն,եթե չլինի հակասություն չի լինի համակեցության և այլն։

3 բառերի բացատրությունները

Համակեցություն-Համատեղ կենցաղավարություն, հասարակության մեջ ապրելը:

Համագործակցություն-Գործակցություն

Հակասություն-Անհամապատասխանություն

Ինչ է անհրաժեշտ խմբի ներսում ծագած հակասությունները հաղթահարելու համար:

Անհրաժեշտ է կարողանալ իրար լսել և ամենակարևորը ճիշտ հայտարարի գալ։