Category: մաթեմ

1. 65-5=60

Պատ.թոռնիկ 5տ տատիկ 60տ

2.Եվա

3. 8×2=16

Պատ.16 կաղին

4. 1\4

5. 25+70=95

2)125-95=30

Պատ.30

6. 1) 7×11=77

2)6×4=24

3)24+77=101

Պատ.101

7. 2×8=16

3×6=18

16+18=34

Պատ.2 խաչսարդ 3 բզեզ

8. 3 տարբեր ուղղություններով

Եթե հայերենի այբուբենը հակառակ հերթականությամբ (ֆ-ից ա) գրենք, ո՞ր տառը կլինի 11-րդը:

Ս տառը

2. Սեպտեմբերի 10-րդ օրը հինգշաբթի է. շաբաթվա ի՞նչ օր կլինի ամսվա 28-րդ օրը:

Երկուշաբթի

3. Գտեք 50-ից մեծ այն երկնիշ թիվը, որը պատիկ է 5-ին, և որի թվանշանների գումարը 8 է:

Սիրելի սովորողներ, 5-ի պատիկ թվերը դրանք այն թվերն են, որնք բաժանվում են 5-ի։

53

4. Քառակուսու պարագիծը 24 սմ է: Գտեք այդ քառակուսու մակերեսը:

Մ-6×4=24սմ

5. Գերանը պետք է սղոցելով բաժանել 10 մասի: Յուրաքանչյուր սղոցումը տևում է 4 րոպե: Քանի՞ րոպեում կավարտվի ամբողջ աշխատանքը:

4×10=40ր

6.«1+2+3+4+5+6+7+8+9» արտահայտության մեջ գումարման նշաններից մեկը փոխարինիր բազմապատկման նշանով այնպես, որ արտահայտության արժեքը ստացվի 100:

7․Մի երկրում կան միայն 7, 8 և 9 թվանշանները: Քանի՞ եռանիշ թիվ կա այդ երկրում:

789-897-987-978-879-798

Բանավոր հաշվարկ՝ բազմապատկման աղյուսակ, ինչպես նաև ոչ մեծ թվերով բանավոր բաժանում։

4.1 և 4․2 դասարանի սիրելի սովորողներ, paint-ով գծեք համապատասխան գծագիրը և լուծեք առաջարկված խնդիրները։ Կարող եք կազմել ու առաջարկել նմանատիպ խնդիրներ։

1․Հաշվի՛ր 15 մմ, 14 մմ, 16 մմ և 17 մմ կողմերով քառանկյան
պարագիծը։

15+14+16+17=62

Պատ.62

2․Հաշվի՛ր 3 դմ, 5 դմ, 8 դմ և 9 դմ կողմերով քառանկյան
պարագիծը։

3+5+8+9=25 դմ

Պատ.25

3․Հաշվիր ուղղանկյան պարագիծը, եթե հայտնի է, որ նրա լայնության և
երկարության գումարը 16 է։

16×2=32

Պատ.32
4․Քառակուսու պարագիծը 28 սմ է։ Որքա՞ն է այդ քառակուսու կողմը։

28÷4=7

Պատ.7

5․Քառակուսու պարագիծը 24 սմ է։ Որքա՞ն է այդ քառակուսու
մակերեսը։

24÷4=6

6×6=36

Պատ.6,36

6․Քառակուսու մակերեսը 81 քառակաուսի մետր է։ Գտի՛ր քառակուսու
կողմը։

9×9=81

Պատ.81

7․Քառակուսու 3 կողմերի գումարը 18 սմ է։ Որքա՞ն է այդ
քառակուսու 1 կողմը։

18÷3=6

Պատ.6

8․Քառակուսու 3 կողմերի գումարը 21 սմ է։ Որքա՞ն է այդ
քառակուսու մակերեսը։

21÷3=7

7×7=49

Պատ.7,49

9․ Ուղղանկյան լայնությունը 5 սմ է, իսկ երկարությունը 4 սմ-ով մեծ է լայնությունից։ Գտնել ուղղանկյան պարագիծը։

5+4=9

Պատ.9

2×5+2×9=10+18=28
10․ Հաշվի՛ր 15սմ և 11 սմ կողմերով ուղղանկյան պարագիծն ու
մակերեսը։

Պ.11+11+15+15=52

Մ.11×15=166

Պատ.52,166

Գտի՛ր քառակուսու մակերեսը և պարագիծը՝ իմանալով, որ նրա կողմի երկարությունը 5 դմ է։

Պ.5×4=20

Մ.5×4=20

Պատ.20
Քառակուսու պարագիծը 28 դմ է։ Գտի՛ր քառակուսու կողմը։

Պ.28÷4=7

Պատ.7
Քառակուսու մակերեսը 49 քառակուսի մետր է։ Գտի՛ր քառակուսու կողմը։

49մ=4900 սմ

4900÷4=1225 սմ

Պատ.1225 սմ
Հաշվի՛ր 25 սմ և 11 սմ  կողմերով ուղղանկյան պարագիծն ու մակերեսը:

Պ.25×2=50    11×2=22     50+22=72

  25×11=25+25=275

պատ.275       
Հաշվիր ուղղանկյան պարագիծը, եթե հայտնի է, որ նրա լայնության և երկարության գումարը 14 սմ է։

Պ.14+14=28

Պատ.28

Հաշվիր ուղղանկյան պարագիծը, եթե հայտնի է, որ նրա լայնության և երկարության գումարը 32 դմ է։

32+32=64

Պատ.64
Ուղղանկյան լայնությունը 8 սմ է, իսկ երկարությունը 2 սմ-ով մեծ է լայնությունից։ Գտնել ուղղանկյան պարագիծը և մակերեսը։

1)2×10=20

2)2×8=16

3)20+16=36

Պ.36

Մ.8×10=80

Պատ. պ.36 մ.80
Հաշվի՛ր 3 դմ, 4 դմ  և 5 դմ կողմերով եռանկյան պարագիծը։

Պ.3+4+5=12

Պատ.12
Հաշվի՛ր 15 սմ, 14 սմ, 16 սմ և 17 սմ կողմերով քառանկյան պարագիծը։

15+14+16+17=52
Պատ.52

Սիրելի  սովորողներ  նախ  միասին  վերհիշենք,  թե  ինչպես  ենք   բազմանիշ  թիվը բազմապատկում  միանիշ  թվով՝

Օրինակ՝

	1
.	6	4	3
			3
1	9	2	9

Այժմ փորձենք հասկանալ, թե  ինչպես  բազմանիշ  թիվը  բազմապատկենք

երկնիշ   թվով։

Թիվը  երկնիշ  թվով՝ բազմապատկելիս  սյունակաձև  գրելու  դեպքում  նախ

այն  բազմապատկում   ենք  միավորով,  արդյունքը գրում ենք գծից ներքև 1-ին տողում, ապա  տասնավորով, որի  արդյունքը  գրում ենք  երկրոդ տողում  1 նիշ խորքից, և արդյունքները գումարում ենք այնպես,  ինչպես  այս  օրինակներում՝

	.	4	5	6
			6	5
+	2	2	8	0
2	7	3	6
2	9	6	4	0

Այժմ  փորձենք   հասկանալ, թե  ինչպես   բազմանիշ   թիվը   բազմապատկենք  եռանիշ  թվով։

Թիվը  եռանիշ  թվով   բազմապատկելիս  սյունակաձև  գրելու դեպքում  նախ

այն բազմապատկում ենք միավորով, արդյունքը գրում ենք գծից ներքև 1-ին տողում, ապա տասնավորով, որի  արդյունքը  գրում ենք  երկրոդ տողում  1 նիշ խորքից, հետո հարյուրավորով, որի արդյունքը գրում ենք երրորդ տողում 2

նիշ  խորքից և արդյունքները գումարում ենք այնպես, ինչպես օրինակում՝

Օրինակ՝

	.	5	4	6	2
			1	2	3
+	1	6	3	8	6
1	0	9	2	4
5	4	6	2
6	7	1	8	2	6

Առաջադրանքներ

1. Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը՝

4306‧15

					X	4	3	0	6
								1	5
				+	2	1	5	3	0
					3	3	0	6
					5	4	5	9	0

1596·24

					X	1	5	9	6
								2	4
					+	6	3	8	4
					3	1	9	2
					3	8	2	0	4

1585·153

					X	1	5	8	5
							1	5	3
					+	4	7	5	5
					7	9	2	5
				1	5	8	5
				2	4	2	5	0	5

205·104

						X	2	0	5
							1	0	4
						+	8	2	0
						0	0	0
					2	0	5
					2	1	3	2	0

4267‧142

				x	4	2	6	7
						1	4	2
				+	8	5	3	4
			1	7	0	6	8
			4	2	6	7
			6	0	5	9	1	4

4628·204

					x	4	6	2	8
							2	0	4
				+	1	8	5	1	0
					0	0	0	0
				9	2	5	6
				9	4	4	1	1	0

4572·620

					4	5	7	2
							6	2	0
				+	9	1	4	4	0
			1	2	4	3	2
			1	3	3	4	6	4	0

7058‧25

					X	7	0	5	8
								2	5
				+	3	5	4	2	5
				1	4	1	1	6
				1	7	6	5	8	5

2612‧512

					X	2	6	1	2
							5	1	2
					+	5	2	2	4
					2	6	1	2
			1	3	0	6	0
			1	3	3	7	3	4	4

1024‧52

					X	1	0	2	4
								5	2
					+	2	0	4	8
					5	1	2	0
					5	3	2	4	8

161‧301

						X	1	6	1
							3	0	1
						+	1	6	1
						0	0	0
					4	8	3
					4	8	4	6	1

Սիրելի  սովորողներ  նախ  միասին  վերհիշենք,  թե  ինչպես  ենք   բազմանիշ  թիվը բազմապատկում  միանիշ  թվով՝

Օրինակ՝

	1
.	6	4	3
			3
ք1	9	2	9

Այժմ փորձենք հասկանալ, թե  ինչպես  բազմանիշ  թիվը  բազմապատկենք

երկնիշ   թվով։

Թիվը  երկնիշ  թվով՝ բազմապատկելիս  սյունակաձև  գրելու  դեպքում  նախ

այն  բազմապատկում   ենք  միավորով,  արդյունքը գրում ենք գծից ներքև 1-ին տողում, ապա  տասնավորով, որի  արդյունքը  գրում ենք  երկրոդ տողում  1 նիշ խորքից, և արդյունքները գումարում ենք այնպես,  ինչպես  այս  օրինակներում՝

	.	4	5	6
			6	5
+	2	2	8	0
2	7	3	6
2	9	6	4	0

Այժմ  փորձենք   հասկանալ, թե  ինչպես   բազմանիշ   թիվը   բազմապատկենք  եռանիշ  թվով։

Թիվը  եռանիշ  թվով   բազմապատկելիս  սյունակաձև  գրելու դեպքում  նախ

այն բազմապատկում ենք միավորով, արդյունքը գրում ենք գծից ներքև 1-ին տողում, ապա տասնավորով, որի  արդյունքը  գրում ենք  երկրոդ տողում  1 նիշ խորքից, հետո հարյուրավորով, որի արդյունքը գրում ենք երրորդ տողում 2

նիշ  խորքից և արդյունքները գումարում ենք այնպես, ինչպես օրինակում՝

Օրինակ՝

	.	5	4	6	2
			1	2	3
+	1	6	3	8	6
1	0	9	2	4
5	4	6	2
6	7	1	8	2	6

Առաջադրանքներ

1. Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը՝

326‧12

						x	3	2	6
								1	2
						+	6	5	2
						3	2	6
						3	9	1	2

466·24

						x	4	6	6
								2	4
					+	1	6	6	4
						9	3	2
					1	1	1	8	4

865·531

						X	8	6	5
							5	3	1
						+	8	6	5
					2	5	9	5
				4	3	2	5
				4	5	9	3	1	5

205·510

					x	2	0	5
							5	1	0
					+	2	0	5	0
				1	0	2	5
				1	0	4	5	5	0

4267‧142

				X	4	2	6	7
						1	4	2
					+	5	3	4
			1	7	0	6	8
			4	2	6	7
			5	9	7	9	1	4

428·204

						x	4	2	8
							2	0	4
					+	1	7	1	2
						0	0	0
					8	5	6
					8	7	3	1	2

452·420

					X	4	5	2
							4	2	0
					+	9	0	4	0
				1	8	0	8
				1	8	9	8	4	0

2056‧25

					X	2	0	5	6
								2	5
				+	1	0	2	8	0
					4	1	1	2
					5	1	4	0	0

5612‧532

						5	6	1	2
							5	3	2
				+	1	1	2	2	4
				1	6	8	3	6
				1	7	9	5	8	4

6024‧62

					x	6	0	2	4
								6	2
				+	1	2	0	4	8
				3	6	1	4	4
				3	7	3	4	8	8

1561‧204

						1	5	6	1
							2	0	4
					+	6	2	4	4
						0	0	0
				3	1	2	2
				3	1	8	4	4	4

• Եթե տարբերությանը գումարենք հանելին ու ստանանք նվազելին, ապա այն ճիշտ է կատարված, իսկ եթե ոչ, ապա սխալ է։
Նվազելի – հանելի = տարբերություն


4567 – 3569 = 998


1․Կատարենք հանում և այն ստուգենք գումարով.
Օրինակ՝
4567-3569=998

– 4՛ 5՛ 6՛ 7 Ստուգում՝ + 3 5 6 9
3 5 6 9 9 9 8
9 9 8 4 5 6 7

48900-3569=
4 8 9 0 0 Ստ 4 5 3 3 1
– 3 5 6 9 + 3 5 6 9
4 5 3 3 1 4 8 9 0 0

35697-13508=
3 5 6 9 7 Ստ 2 2 1 8 9
– 1 3 5 0 8 + 1 3 5 0 8
2 2 1 8 9 3 5 6 9 7
2000-1598=402

10456-5987=4469
4469+5987=10456

2 0 0 0 Ս տ 1 5 9 8
– 1 5 9 8 + 4 0 2
4 0 2 2 0 0 0



2.Գումարումով ստուգիր ճի՞շտ է արդյոք կատարվել հանումը.
Օրինակ՝ 6999-256=6743 Ստուգում՝
+ 6 7 4 3
2 5 6
6 9 9 9
Ճիշտ է։



25698-5895=19803
1 9 8 0 3
+ 5 8 9 5 Ճ Ի Շ Տ Է
2 5 6 9 8
85694-35698=45996
4 5 9 9 6
+ 3 5 6 9 8
8 1 6 9 4

3.Գտի՛ր անհայտ գումարելին ու կատարիր ստուգում՝
Օրինակ՝
+1569=5694


– 5 6 9՛ 4 Ստուգում՝ + 4 1 2 5
1 5 6 9 1 5 6 9
4 1 2 5 5 6 9 4

+2098=25697

2 5 6 9 7 2 3 5 9 9
– 2 0 9 8 + 2 0 9 8
2 3 5 9 9 2 5 6 9 7

+7856=9086
9 0 8 6 1 2 3 0
– 7 8 5 6 + 7 8 5 6
1 2 3 0 9 0 8 6

8067+ =10789




1 0 7 8 9 2 7 2 2
_ 8 0 6 7 + 8 0 6 7
2 7 2 2 1 0 7 8 9

3805+ =45678



45678-3805=41873 41783+3805=45678

Գումարելի + Գումարելի = Գումար

4156 + 123 = 4279
Գումարման ճշտությունը կարելի է ստուգել հանումով։
• Եթե գումարից հանենք գումարելիներից որևէ մեկը և ստանաք մյուս
գումարելին, ապա գումարման գործողությունը ճիշտ է կատարված,
իսկ եթե ոչ, ապա սխալ է ։
Օրինակ՝ 4156+123=4279
Ստուգում՝ – 4 2 7 9
1 2 3
4 1 5 6
• Հանումով ստուգի՛ր՝ ճիշտ է արդյոք կատարվել գումարումը։
Օրինակ՝ 3695+6984=10679, Ճիշտ է ։
Ստուգում՝
– 1՛ 0՛ 6՛ 7 9
6 9 8 4
3 6 9 5
Առաջադրանքներ
1. Կատարենք գումարում և այն ստուգենք հանումով՝
1549+6995= 8544
8544-1549=6995
3286+7529=10815
10815-3286=7529
6023+8705=14728
14728-8705=6023
123+5962=6085
6085-123=5962
2. Հանումով ստուգի՛ր՝ ճիշտ է արդյոք կատարվել գումարումը։
Օրինակ՝ 3695+6984=10679 : Ճիշտ է ։
Ստուգում՝
– 1՛ 0՛ 6՛ 7 9
6 9 8 4
3 6 9 5
1567+1299=2866 ճիշտ է
2866-1567=1299
1236+9995=13569 սխալ է
13569-1236=12333
1295+369=1664 ճիշտ է
1664-369=1295
1569+984=2569 սխալ է
2569-984=2685
3․ Գտիր անհայտ գումարելին․
Օրինակ՝
+2409 = 6695
– 6 6 9’ 5
2 4 0 9
4 2 8 6
3478+1095 = 4573
4573-1095=3478
2668+618=2686
2686-618=2668

Տրված թվերը ներկայացրենք կարգային միավորների
գումարի տեսքով․
Օրինակ՝

1205=1·1000+2·100+5·1

236=2*100+3*10+6*1

807=8*100+0*10+7*1

4502=4*1000+5*100+0*10+2*1

1561=1*1000+5*100+6*10+1*1

46305=4*10.000+6*1000+3*100+0*10+5*1

75610=7*10.000+5*1000+6*100+1*10+0*1

400693=4*100.000+0*10.000+0*1000+6*100+9*10+3*1

408964=4*100.000+0*10.000+8*1000+9*100+6*10+4*1

Կարգային միավորների գումարը  գրիր թվի տեսքով։
Օրինակ՝ 5· 100+3·10+2·1=532

6· 1000+2·100+4·1=6204

8· 1000+6·100+9·10+7·1=8697

4· 1000+3·10+6·1=4036

7· 10000+3·1000+2·10+5·1=70325

4· 10000+3·100+2·10+4·1=40324

3· 10000+3·1000+2·1=33002

6· 100000+3·100+2·10+5·1=600325

3․Ո՞րն է այն վեցանիշ թիվը, որի տասնավորը 8 է, հազարավորը՝ 4, իսկ մյուս  բոլոր թվանշանները՝ 9։994980

4․Ո՞րն է այն հնգանիշ թիվը, որի միավորը 2 է, հազարավորը՝ 5, իսկ մյուս բոլոր թվանշանները՝ 1։15112

5․Գտիր այն թիվը, որի միավորը 6 է, տասնավորը 2 անգամ փոքր է միավորից, հազարավորը 0 է, տասհազարավորը՝ 1, հարյուրավորը՝ 3։10336

6․Չորս հազար հինգ հարյուր ութ թիվը թվանշաններով գրելիս, ո՞ր կարգում  կլինի «5» թվանշան:3 կարգ

7․Ո՞րն է այն քառանիշ թիվը, որի տասնավորը 4 է, միավորը՝ 5 , մնացած թվանշանները՝ 9։9945

8․Ո՞րն է թվի գրության 2-րդ կարգի կարգային միավորը։Տասնյակ

9․Նշվածներից ո՞րը թվի գրության կարգային միավոր չէ։

• 1
• 10
• 10000
• 200 < սա

10․Քանի՞ երկրորդ կարգի միավոր է պարունակում 4258 թիվը։

11․Ո՞րն է թվի գրության 5-րդ կարգի կարգային միավորը։ Տասհազարյակ

12․Գտիր ամենափոքր քառանիշ և ամենամեծ  եռանիշ թվերի տարբերությունը:1000-999=1

13․Գտիր ամենամեծ եռանիշ ու ամենափոքր քառանիշ թվերի գումարից 2-ով մեծ թիվ։999+1000=2001

14․Գտիր ամենափոքր քառանիշ և ամենամեծ հնգանիշ թվերի գումարը։1000+99.999=100.999

15․   8625 թիվը քանի՞ նիշ ունի և քանի՞ հազարյակ կա հազարյակների կարգում։4 նիշ 8 հազարյակ