Category: Պատմություն

Ի՞նչ նշանակություն ունեցավ Մագնեսիայի ճակատամարտը հայերի համար։

Փոքր Ասիայի Մագնեսիա քաղաքում Ք․ա․ 190թ․ տեղի ունեցավ Մագնեսիայի ճակատամարտը, որտեղ Սելևկյանները պարտություն կրեցին հռոմից։
Սելևկյանների պարտությունից հետո նպաստավոր պայմաններ ստեղծվեցին վերականգնելու Մեծ Հայքի և Ծոփքի անկախությունները, Մեծ Հայքում՝ Արտաշես I-ը, իսկ Ծոփքում՝ Զարեհը։ Հռոմը անմիջապես ընդունեց անկախությունը, քանի որ իր համար ձեռնտու էր ավելի թուածնել Սելևկյանների տերությունը։

• Ո՞րն էր Արտաշես l-ի գլխավոր նպատակը։

Վերամիավորել Մեծ Հայքից տարանջատված տարածքները։

• Ի՞նչ բարեփոխումներ է իրականացրել Արտաշեսը։

Նա մարդկանց հաղամասի շուրջը պատնեշներ շարեց, այսպիսով պաշտպանում էր մարդկանց իրավունքները։

• Ու՞մ որդին էր Տիգրան Մեծը, ինչու՞ էր նա որպես պատանդ հայտնվել Պարթևստանում։

Որովհետև Պարթևստանի միջև պատերազմում Մեծ Հայքը պարտվեց, և Տիգրան Մեծին պահանջեցին որպես պարտանդ։ Նա Արտավազդ առաջինի որրին էր։

• Ներկայացրեք Տիգրան Մեծի գործունեությունը։

Տիգրան Մեծը իշխել է մինչև Ք. ա. 95թ, հետո գերի ընկնելուց հետո վերադառնալով նա թագադրվեց Աղձնիք նահանգում, հետագայում նա այդտեղ կառուցեց իր Մայրաքաղաք Տիգրանակերտը։ Նաև նա վերամիավորեց Ծոփքը։

• Ներկայացրեք Հայ-պոնտական հարաբերությունները Տիգրան Մեծի օրոք։

Ք. ա. 112թ. Փոքր Հայքը միացել էր Պոնտոսին, իսկ այդ ժամանակ իշխում էր Մեհրդատ VI-ը, նա նա ուժեղ պետությոոծւն էր կազմել Սև ծովի ավազանում և նպատակ ուներ ուներ Հռոմից դուրս հանելու Փոքր Ասիայից և Հունաստանից։ Մեհրդատ VI- ը պատրաստվում էր արշավել դեպի Արևմուտք, իսկ Հայոց արքան՝ դեպի արևելք, հարավ, և հարավ–արևմուտք։ Այդ պլանները չէին խանգարի Մեհրդատին նվաճել այդ տարածքները։ Երկու պետություններին էլ ամուր թիկունք էր հարկավոր, դրա համար էլ նրանք Ք. ա. 94թ.-ին կնքեցին դաշինք։

• Որո՞նք են գիտության առաջացման նախադրյալները։

Գիր ստեղծելիս անհրաժեշտ է իմանալ այս կամ այն լեզվի հնչյունական կառուցվածքը։

Առաջացան գիտության տարբեր բնագավառներին վերաբերող գիտելիքներ։ Գիտությունը հին ժամանակներում ուներ գործնական նշանակություն։ Մեծ զարգացում ապրեցին բնական գիտությունները։ Բնագիտական գիտելիքները մարդկանց անհրաժեշտ էին առօրյա մարդիկ իրենց իմացությունը փոխանցում էին օժտված երեխաներին։

• Գիտության ո՞ր բնագավառներն էին զարգացած Հին Արևելքում։

Հին Արևելքը մարդկությանը տվել է նաև գիտական այլ նվաճումներ։ Չինաստանում ստեղծեցին կողմնացույցը, թուղթը,մետաքսը,հրանոթը։ Հնդկաստանում ստեղծվեցին հին հնդկերենի սանսկրիտի քերականությունը։

Որտե՞ղ է Միջագետքը, ի՞նչ սահմաններ է ընդգրկում։

պատմական տարածք Արևմտյան Ասիայում, որը գտնվում է Տիգրիս և Եփրատ գետերի համակարգում, ներկայումս այս տարածքը համապատասխանում է Իրաքի, Քուվեյթի, Սաուդյան Արաբիայի հյուսիսային հատվածի, Սիրիայի արևելյան հատվածին,
• Միջագետքում ինչպե՞ս ձևավորվեցին առաջին պետությունները։

ամենաառաջին պետություններն, որ առաջացել են 5-6 հազար տարի առաջ Հյուսիսային Աֆրիկայում և Հարավային Ասիայում՝ այսպես կոչված Հին Արևելքի երկրներում։
• Ներկայացրեք Հին Եգիպոսի ձվավորման պատմությունը, նշանավոր արքաների գործունեությունը։

Հին Եգիպտոս,Հին աշխարհի պատմական շրջանի և քաղաքակրթության նշանակալի մշակույթի անվանում։ Գոյություն է ունեցել Աֆրիկայի հյուսիս-արևելքում՝ Նեղոս գետի ստորին հոսանքի երկայնքով։ Նախապատմական Եգիպտոսը 3100 թվականին
• Ե՞րբ Փոքր Ասիայում ձևավորվեցին պետություններ։

5-6 հազար տարի առաջ
• Պատմե՛ք Խեթական պետության մասին։

 Խատտի, Հաթի, հնագույն պետություն Փոքր Ասիայում։ Ստեղծվել է մ.թ.ա. մոտ XVIII դ. 1-ին կեսին, երբ Կուսսարա քաղաքի առաջնորդ Անիտտան միավորել է խեթերի քաղաք-պետությունները, գրավել Նեսան, Հատտուսան և այլն։

 Գրե՛ք փոքրիկ պատում Խեթական պետության մասին` ներկայացնելով կարևոր փաստերը։
Խեթերը ապրում էին փոքր ասիա թերակղզում։ Ք․ա․17-րդ դարում խեթերը ապրում էին փոքր պետություններով, բայց Լաբարնա արքան հաղթանակ տարավ և մայրաքաղաք հըռչակեց Խաթուսասը։ Շուտով խեթերը նվաճեցին Միտանի պետությունը և հասան մինչև Եգիպտոս։ Սակայն Ք․ա․ 12-րդ դարում աղեղ պատերազմների պատճառով անկում ապրեց։
• Ե՞րբ և որտե՞ղ է կազմավորվել Միտաննի պետությունը։
Ք․ա․ 16-րդ դարում Ասորիքի ու Միջագետքի հյուսիսում Խուռիները հիմնեցին «Միտաննի» պետությունը։ Միտաննի պետությունը իրեն ենթարկեցրեց Ասորիքը և դարձրեց այն հարկատու։
• Պատմե՛ք Փյունիկյան քաղաքների մասին։
Փյունիքյան քաղաքները շատ գեղեցիկ են և հզոր էին։ Նրանցից ամենահայտնիներն էին Բիբլոսը, Սիդոնը և Տյուրոսը։ Տյուրոսը գտնվում էր ծովափից ոչ հեռու անառիկ վայրում։

Պետական ի՞նչ կառուցվածք ուներ Արատտան, ո՞րն էր նրա հովանավոր աստվածը։

Հայկական լեռնաշխարհի մինչ օրս հայտնի առաջին պետությունն Արատտան է։ Այն գոյություն է ունեցել Ք. ա. 28-27 դարերում։

Նրա հովանավոր աստվածը Հայկն է նա իմաստության և ջրերի աստված Հայայի որդին էր։

• Մի քանի նախադասությամբ ներկայացրեք Հայասսա թագավորության մասին։

Ք. ա. 15-18 դարերում Հայաստանից արևմուտք բնակվում էին խեթերը։ Նրանք հայերին ազգակից հնդեվրոպական ժողովուրդ էին։ Մեր երկիրը կոչում էին «Հայասա», որը խեթերեն նշանակում է «հայերի երկիր»։

• Մի քանի նախադասությամբ պատմեք Նաիրի երկրի մասին։

Ասորեստանյան արձանագրություններում Նաիրին հիշատակվում է իբրև «ընդարձակ, հպատակություն չճանաչող երկիր», որն ուներ «250 քաղաք զորավոր պարիսպներով»։ Ք. ա. 9 դարում Նաիրին արդեն հանդես է գալիս որպես մեկ միասնական պետություն։

• Ո՞րն է հնդեվրոպական նախահայրենիքը։

Մարդիկ բոլոր ժամանակներում հետաքրքրվել են իրենց ընտանիքի,տոհմի, ազգի ծագումով։ XVIII-XIX դարերում ժողովուրդների և նրանց լեզուների ծագման հարցը դարձել էր գիտական լուրջ ուսումնասիրության առարկա։

• Ի՞նչ գիտեք հնդեվրոպական լեզվաընտանիքի մասին։ Ի՞նչ այլ լեզվաընտանիքներ կարող եք նշել։

հնդեվրոպական լեզվաընտանիքի լեզուները գործածվել են Հնդկաստանի արևելքից մինչև Եվրոպայի արևմուտք ձգվող տարածքում։ Այն զբաղեցրել է Հայկական լեռնաշխարհը, Փոքր Ասիայի արևելքը, Միջագետքի հյուսիսը և Իրանի հյուսիս-արևմուտքը։

• Ի՞նչ է ավանդազրույցը։

Ավանդություն, ժողովրդական բանավոր արձակի տեսակներից, կարճ հուշապատումներ տեղային նշանակություն ունեցող դեպքերի ու դեմքերի, առարկաների ու երևույթների մասին։

Ավանդությունները լինում են ստուգաբանական, բացատրական և վարքաբանական։ Տալիս են աշխարհագրական, պատմական, կենցաղային, կրոնական և այլ տեղեկություններ ու գիտելիքներ։

• Ներկայացրե՛ք հայերի ծագման մասին պատմող հայկական ավանդազրույցը։

Ավանդազրույցների մեջ ամենահինը և արժեքավորը հայկական ավանդազրույցն է, որը հայտնի է նաև «Հայկ և Բել» առասպել անունով։ Այս ավանդազրույցը մեզ է հասել երկու սկզբնաղբյուրներից` Մովսես Խորենացու և Սեբեոսի աշխատություններից։

• Ովքե՞ր էին փարավոնները։

Եգիպտոսում արքային անվանում էին փարավոն, որ նշանակում էր մեծ տան պալատի տեր։ Կենդանության օրոք փարավոնին երկրպագում էին ինչպես աստվածների։

• Մի քանի նախադասությամբ ներկայացրու Ռամզես ll-ի գահակալման տարիները։

Ռամզես 2 փարավոնը (Ք. ա. 1279–1213 թթ.) և խեթական արքան կնքեցին հավերժական բարեկամության պայմանագիր։ Ըստ պայմանագրի բոլոր վիճելի հարցերը պետք է լուծվեին խաղաղ բանակցությունների ճանապարհով։

• Ի՞նչ գիտեք եգիպտական մշակույթի մասին։

• Ինչու՞ է հույն պատմիչ Հերոդոտոսը Եգիպտոսն անվանել Նեղոսի պարգև։

Եգիպտոսը Աֆրիկայի հյուսիս-արևելքում է Նեղոս գետի ափերին։ Նեղոսն աշխարհի ամենաերկար գետն է։ Նեղոսը ջրի միակ աղբյուրն էր և կյանք էր պարգևում շրջակայքում ապրող մարդկանց։ Պատահական չէ, որ հույն պատմիչ Հերոդոտոսը Եգիպտոսն անվանել է Նեղոսի պարգև։

• Բացատրել «հայրենիք» հասկացությունը։

Հայրենիքը դա այն տարածքն է, որտեղ մարդ ծնվել Է, ապրում է,կերտում իր պատմությունը, ստեղծում մշակութային արժեքներ։

• Ո՞րն է հայ ժողովրդի հայրենիքը։

Հայերի հայրենիքը կոչվում է Հայաստան

• Ի՞նչ անվանումներով է հայտնի հայոց հայրենիքը։

Ուրարտու,Արմենիա,Հայք,Սոմխեթի

• Ի՞նչ ժողովրդներ են ապրում ՀՀ-ում։

Հայաստանի Հանրապետությունում ապրում են հայեր ,ռուսներ, վրացիներ

• Նկարագրել Հայկական լեռնաշխարհի տեղն ու դիրքը։

Հայկական լեռնաշխարհը ունի լեռնային տեղանք։ Հայաստանի տարածքը հարևան երկրների համեմատ բարձր է։ Այդ պատճառով հաճախ անվանում են Լեռնային երկիր։

• Ի՞նչ լճեր կան հայկական լեռնաշխարհում, ո՞ր լիճն է գտնվում ՀՀ ներկայիս տարածքում։ Եղե՞լ եք արդյոք այդ լճի ափին։ Ի՞նչ գիտես լճի մասին։

Կան երեք խոշոր լճեր’ Սևանը,Վանը և Ուրմիան

Ես եղել եմ Սևանում։ Սևանը կոչվում է Գեղամա կամ Գեղարքունյաց ծով։ Ծովի մակերևույթից բարձր է 1916 մ։

•  Ի՞նչ լեռներ կան Հայկական լեռնաշխարհում։

Ամենաբարձր լեռը Արարատն է, որը հայտնի է Մասիս անունով։ Այն ծովի մակարդակից բարձր է 5165 մ, իսկ փոքր Արարատը կամ Սիսը ունի 3925 մ բարձրություն։

ՀՀ տարածքի ամենաբարձր լեռը Արագածն է, այն ունի 4096 մ բարձրություն։

Ի՞նչ է պատմությունը

Պատմությունը ժամանակի վկան է, ճշմարտության լույսը, հիշողության կյանքը, կյանքի ուսուցիչը, հնության ավետաբերը։ Մարկ Տուլիուս Ցիցերոն։

•Ի՞նչ է տալիս մարդուն պատմության ուսումնասիրությունը

Նայելով պատմությանը, կարծես հայելու մեջ, ես փորձում եմ փոխել իմ սեփական կյանքը դեպի լավը: Պլուտարքոս։

•Ի՞նչ եղանակներով է մարդն ուսումնասիրում պատմություն

Պատմությունից մենք փորձ ենք քաղում, փորձի հիման վրա ձևավորվում է մեր գործնական մտքի ամենակարևոր մասը: Յոհան Գոթֆրիդ Հերդեր։

• Ի՞նչ ենք ակնկալում ուսումնասիրել «Պատմություն» առարկայի շրջանակում

Պատմությունը մեր գործերի գանձարանն է, անցյալի վկան, ներկայի օրինակ ու դաս, ապագայի նախազգուշացում։ Միգել դե Սերվանտես Սաավեդրա

• Ի՞նչ պատմական վայրերում եք եղել, ինչու՞ է այդ վայրը համարվում պատմական նշանակության։

Ցանկացած ազգի պատմության մեջ կան բազմաթիվ էջեր, որոնք հիանալի կլիներ, եթե դրանք ճշմարիտ լինեին: Դենիս Դիդրո

Գրել կարծիք/վերլուծություն հայտնի մարդկանց հետևյալ ձևակերպումների մասին

•Աշխարհի պատմությունը մեծ մարդկանց կենսագրությունն է։ Թոմաս Կարլայլ.

Պատմությունը ժամանակի վկան է, ճշմարտության լույսը, հիշողության կյանքը, կյանքի ուսուցիչը, հնության ավետաբերը։ Մարկ Տուլիուս Ցիցերոն

Նայելով պատմությանը, կարծես հայելու մեջ, ես փորձում եմ փոխել իմ սեփական կյանքը դեպի լավը: Պլուտարքոս

Պատմությունից մենք փորձ ենք քաղում, փորձի հիման վրա ձևավորվում է մեր գործնական մտքի ամենակարևոր մասը: Յոհան Գոթֆրիդ Հերդեր

Պատմությունը մեր գործերի գանձարանն է, անցյալի վկան, ներկայի օրինակ ու դաս, ապագայի նախազգուշացում։ Միգել դե Սերվանտես Սաավեդրա

Ցանկացած ազգի պատմության մեջ կան բազմաթիվ էջեր, որոնք հիանալի կլիներ, եթե դրանք ճշմարիտ լինեին: Դենիս Դիդրո