Month: March 2021

https://soundcloud.app.goo.gl/nSG22

Լեգենդ

Մի օր Չըղջիկն ու Ճայն եկան
Թե՝ ե՜կ դառնանք վաճառական:
Ասին ու խելք-խելքի տըվին,
Հավան կացան, պայման դըրին.
Բայց՝ արի տես… որ փող չունեն:
Շատ միտք արին, թե ինչ անեն,
Վերջը եկան Փըշի մոտը,
Ընկան նըրա ձեռն ու ոտը,
Ու մուրհակով,
Շահով, կարգով,
Փող վեր առան բավականին,
Ինչքան պետք էր իրենց բանին:
Չիղջը մընաց, տընպահ դառավ,
Ճայը բոլոր փողերն առավ,
Առավ, նըստեց նավի միջին,
Հասավ Մըսըր, Չինումաչին,
Ֆարս, Հընդըստան, Արաբըստան…
Է՜լ թանկագին քիրմանի շալ,
Էլ մարգարիտ, զըմրուխտ ու լալ,
Հընդու խուրմա, փըստա, բադամ,
Եվ… ո՛ր մեկի անունը տամ.
Ինչ որ տեսավ, աչքը սիրեց,
Առատ-առատ նավը լըցրեց.
Նավը լըցրեց հազար բարով
Ու ետ` եկած ճանապարհով
Ուրախ-ուրախ տուն էր գալի:
Ճամփին ծովում սարսափելի
Ալեկոծում, մըրրիկ ելավ,
Զարկեց, տարավ ապրանք ու նավ:
Միայն սովդաքյար Ճայը էնօր
Ազատվեցավ մերկ ու տըկլոր:
Ազատվեցավ — փառք իր ասծուեն,
Բայց ի՞նչ սըրտով խեղճը գա տուն.
Գա՛ — ի՞նչ, ասի պարտքատերին,
Ո՞նց երևա իր ընկերին…
Ընկերն էնտեղ՝ դուռը կըտրած,
Աչքը ճամփին, վիզը ծըռած,
Համրում է օրն օրի վըրա,
Թե՝ մեր Ճայը երբ պիտի գա…
Երկար նայեց, ճամփեն պահեց,
Շատ լավ ու վատ երազ տեսավ,
Մինչև պարտքի օրը հասավ,
Ու՝ մուրհակի թուղթը ձեռին,
Փուշը տընկվեց կըտեր ծերին:
— է՛յ, բարեկամ, ի՞նչ բանի եք.
Էլ չեք ասում թե պարտք ունեք…
Գործ բըռնեցիք, հորս ողորմի,
Ետ տվեք դե փողըս հիմի:
Թուղթ եք տըվել՝ վախտ իմացեք,
Ամոթ, աբուռ, ահ ունեցեք…
Թալան հո չի՞… մեղք եմ ես էլ…
Ախպե՜ր, էսպես բա՞ն եք տեսել.
Ոսկի տա մարդ իրեն ձեռով,
Չըկարենա առնի զոռո՞վ…
Սրանից հետո դե արի դու
Ու ձեռ մեկնի աղքատ մարդու…
Գոռգոռում էր ողջ թառակում,
Հայհոյում էր, խայտառակում.
Ամեն մարդ էլ, ով որ լըսում,
Հենց մի բերան էն էր ասում.
— Ա՜յ ամոթ ձեզ, Չըղջիկ ու Ճայ,
Ի՛նչ ենք լըսում. — վա՜յ, վա՜յ, վա՜յ, վա՜յ.
Անուններըդ վաճառական,
Ու էս տեսակ խայտաոակ բա՞ն…
Վա՜յ, վա՜յ, վա՜յ, վա՜յ,
Չըղջիկ ու Ճայ…
Չըղջիկն էսպես միշտ լըսելիս
Սիրտը բերնով դուրս էր գալիս:
Բարկանում էր իրեն մըտքում,
Անիծում էր, չըքում, թըքում.
— Ա՜յ քու տունը քանդվի, ա՜ Ճայ,
Ա՜յ դու դառնաս գըրողի փայ.
Էս ի՞նչ բան էր, որ դու արիր,
Գլուխս էս ի՞նչ փորձանք բերիր…
Ու խընդրում էր ամեն անգամ.
— Մի՜ նեղանար, Փուշ բարեկամ,
Շատ ես կացել,
Կա՜ց մի քիչ էլ.
Թուղթ ըստացա երեկ Ճայից,
Թե՝ դուրս եկա Արաբիայից.
Որտեղ որ է՝ շուտով կըգա,
Դեռ մի բան էլ ավել կըտա…
— Ես չեմ ուզում ավելն, ախպեր,
Կանխիկ համրած իմ փողը բեր.
Շահ եք գըրել,
Վախտ եք դըրել.
Ինչ գըրած ա, էն եմ ասում,
Ձեզնից ավել բան չեմ ուզում:
— Չէ՛, աղա Փուշ,
Թե վաղ, թե ուշ,
Փողն իր կարգին, շահն իր կարգին,
Իսկ պատիվըդ… ես իմ հոգին…
Ես հույս ունեմ… ասենք պարտք ենք…
Բայց չէ՞ ախար մենք էլ մարդ ենք…
Չէ՜, քու արածն ով մոռանա,
Իր աստվածն էլ նա կուրանա…
Խեղճը էսպես լեզու ածավ,
Շատ հույս տըվավ, շատ խոստացավ,
Շատ սուտ ասավ պարտքատերին,
Շատ ըսպասեց իր ընկերին.
Բայց ընկերը չըկա՛, չըկա՛:
— Էս ի՛նչ ցավ էր. աստված վըկա.
Ի՞նչ իմ բանն էր՝ մըտա մեջը,
Որ խայտառակ լինեմ վերջը…
Ի՞նչպես պըրծնեմ էս կըրակից,
Էս ահագին պարտքի տակից,
Էլ ի՞նչ ասեմ,
Ո՞նց ըսպասեմ.
Նա ե՞րբ կըգա, ի՞նչ իմանամ,
Ո՞ր ջուրն ընկնեմ… ո՞ւմ մոտ գընամ….
Շատ միտք առավ,
Դես-դեն թըռավ,
Ինչ որ ուներ տանը, հագին,
Ողջ հավաքեց, տըվավ պարտքին,
Ցիփ մերկացավ:
Էլ չըպըրծավ:
Վերջը տեսավ, որ ճար չեղավ,
Թևեր առավ, ինքն էլ փախավ,
Փախավ, կորավ, որ էլ էնպես,
Դատարկ, սընանկ ու սևերես,
Ոչ պատահի պարտքատերին,
Ոչ երևա լույս աշխարհին:
Այնուհետև իր նամուսից,
Չըղջիկը մերկ, փախած լուսից,
Ցերեկները դես-դեն թաքչում,
Գիշերն է միշտ մըթնում թըռչում,
Որ չերևա իր թայ-թաշին,
Ոչ պարտքատեր աղա-Փուշին:
Ճայն էլ ծովում, ճըչում, ծըվում,
Ջուրն է մըտնում,
Դուրս է պըրծնում,
Թևին տալիս,
Ման է գալիս,
Թե մի գուցե բախտը բանի,
Կորուստն էլ ետ ջըրից հանի:
Իսկ Փուշն, արդեն հույսը հատած,
Ճանկ ու ատամ սուր պատրաստած,
Կողքովն ով որ անց է կենում՝
Քաշում է փեշն ու հարցընում,
Թե չե՞ն տեսել մեկն ու մեկին,
Էն լիրբ Ճային կամ Չըղջիկին.
Ու էն օրից մինչև օրս էլ
Մեկը մեկին դեռ չեն տեսել:

Առաջադրանքներ

Կարդալ՝ դուրս գրելով ու բացատրելով անծանոթ բառերն ու արտահայտությունները։

մուրհակ-փաստաթուղթ

Ֆարս -զավեշտ

բադամ-Նուշ

Չինումաչին-Չինաստան

Նկարագրիր բալլադի հերոսներին։

Բալլադի հերոսներն են

Չղջիկը, ճայը և փուշը։

Իմ կարծիքով Ճայն ու չղջիկը անբախտ վաճառականներ էին, որոնց հետ դժբախտ դեպք պատահեց։

Իսկ փուշը դարձավ այս լեգենդի զոհը որը միայն իր պարտքներ ուզում։

Արձակ շարադրանքի միջոցով պատմիր լեգենդի բովանդակությունը։

Նկարի՛ր քեզ դուր եկած հատվածը։

Ջղջիկների մասին տեղեկություններ հայթայթիր և համառոտ ներկայացրու։

Չղջիկներ միակ թռչող կաթնասուններն են. պատկանում են ձեռնաթևավորների կարգի կաթնասունների ենթակարգին։ Հայտնի է 1100 տեսակ՝ տարածված ամենուրեք։ Հայաստանում հանդիպում է 28 տեսակ՝ միավորված պայտաքիթ, հարթաքիթ և բուլդոգակերպ չղջիկների ընտանիքներում։

Տեսակների մեծ մասը բնակվում է Հայաստանի հարավային և հարավարևելյան մարզերում, Մեհելիի պայտաքիթ չղջիկը՝ նաև Երևանի շրջակայքում, որոշ տեսակներ (գորշ ականջեղ, եվրոպական լայնականջ, լայնականջ ծալքաշուրթ չղջիկներ)՝ հյուսիսային շրջաններում, փոքր իրիկնաչղջիկը՝ հյուսիսային և հարավային անտառաշատ տարածքներում։

Փորձիր փշի կամ չղջիկի մասին մի լեգենդ հորինել և ձայնագրել։

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSd9_Pe6Ye8wqVi29rh5afDQxTGs9TCo2SUXdQke-DYEVbWv7w/viewscore?viewscore=AE0zAgDN_E07Y7eBHj-5QsWZp5Mpss0sZTTItbXBs0I4LBIxZ7v3rMRmOFdUdoq-zf0mYNM

Жыли Были карандаши и они не могут понять кто лучше.

красный говорить:
– Я – мак, я – огонь, я – малина!
Вслед за ним говорить оранжевый:
– Я – морковь, я – апельсин!
Жёлтый тоже не молчит:
– Я – цыплёнок, я – пшеница, я – солнце!
И зелёный говорить:
– Я – трава, я – сады, я – леса!
И синий говорит:
– Я – колокольчик, я – небо, я – море!
И фиолетовый шепчет:
– Я – фиалка, я – сирень!

Смотрите! –говорит красный. – А радуга – это я!
– И я! – говорит оранжевый.
– И я! – улыбается жёлтый.
– И я! – радуется зелёный.
– И я! – восклицает голубой.

– И я! – веселится синий.
– И я! – смеётся фиолетовый.
Все рады: в радуге – и маки, и апельсины, и пшеница, и трава, и небо, и фиалки. В ней всё!

The Grinch is a 2018 American computer-animated Christmas fantasy comedy film produced by Illumination and distributed by Universal Pictures. Based on the 1957 book How the Grinch Stole Christmas! by Dr. Seuss, it is the third screen adaptation of the story, following the 1966 television special starring Boris Karloff and the 2000 live-action feature-length film starring Jim Carrey. It marks Illumination’s second Dr. Seuss film adaptation, following The Lorax (2012). Directed by Yarrow Cheney and Scott Mosier, written by Michael LeSieur and Tommy Swerdlow, and narrated by Pharrell Williams, the film stars the voices of Benedict Cumberbatch, Rashida Jones, Kenan Thompson, Cameron Seely, and Angela Lansbury. The film was Mosier’s directorial debut. The plot follows the Grinch and his dog Max as they plan to ruin Whoville’s Christmas celebration by stealing all the town’s decorations and gifts.

Հնարք1-ին․

Եթե ծննդյանդ օրը բազմապատկես 2-ով, ստացված թվին ավելացնես 5, արդյունքը բազմապատկես 50 –ով, ստացված թվին ավելացնես քո ծննդյան ամիսը, արդյունքից հանես 250, կստանաս եռանիշ կամ քառանիշ թիվ։ Եթե արդյունքում եռանիշ թիվ ստանաս, ապա ստացված թվի առաջին թվանշանը ցույց կտա ծննդյանդ օրը, իսկ մյուս երկու թվանշանները՝ քո ծննդյան ամիսը։ Եթե արդյունքում քառանիշ թիվ ստանաս, ապա ստացված թվի առաջին երկու թվանշանները ցույց կտան ծննդյանդ օրը, իսկ մյուս երկու թվանշանները՝ քո ծննդյան ամիսը։

(27×2+5)×50+7-250=2707

Հնարք 2-րդ․

Եթե մտապահես մի եռանիշ թիվ և այդ թիվը երկու անգամ գրես կողք կողքի։ Այնուհետև ստացածդ վեցանիշ թիվը բաժանես 7-ի, հետո 11-ի, այնուհետև 13-ի, ապա արդյունքում կաստանաս քո մտապահած թիվը։

111111÷7÷11÷13=111!

Հնարք 3-րդ․

Կոշիկիդ համարը բազմապատկիր 5-ով , ստացված թվին ավելացրու 50, արդյունքը բազմապատկիր 20-ով։ Եթե այս տարի ծննդյանդ տարեդարձը արդեն լրացել է, ապա ստացված թվին ավելացրու 1021, իսկ եթե դեռ չի լրացել, ապա՝ 1020։ Վերջում ստացված արդյունքից հանիր ծննդյանդ տարեթիվը։ Արդյունքում կստանաս քառանիշ թիվ, որի առաջին երկու թվանշանները ցույց կտան կոշիկիդ համարը, իսկ մյուս երկու թվանշաները՝ տարիքդ։

36×5+50×20-1021-2012=3608

Հնարք 4-րդ․

Եթե տարիքդ բազմապատկես 5-ով, ստացված թվին ավելացրնես 8, արդյունքը բազմապատկես 2–ով, ստացված թվից հանես 6, արդյունքը բազմապատկես 10–ով, ստացված թվից հանես 100, արդյունքը փոքրացնես 100 անգամ, կրկին կստանաս տարիքդ։

8×5+8×2-6×10-100÷100=8

Տարբեր   կարգի   գործողություններ  պարունակող արտահայտություններ

Բազմապատկումն ու բաժանումը ավելի բարձր կարգի գործողություններ են, քան գումարումն ու հանումը:

Արտահայտության արժեքը հաշվելիս նախ կատարվում ենք բարձր կարգի գործողությունները գրված հերթականությամբ, ապա ` ցածր  կարգի

գործողությունները:

Օրինակ.

	2	1	3
1258	+ 2544	: 4	–        242	=1652

1)-	2	5	4	4	4				2)	+	1	2	5	8		3)	–	1	8	9	4
	2	4			6	3	6					6	3	6					2	4	2
	–	1	4								1	8	9	4				1	6	5	2
		1	2
		–	2	4
			2	4
				0

Առաջադրանքներ

Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը

32409-8050:7=31259

4078·8-204:2+888:4=32744

250•70-720։3+625 =17885

300 • 9 + 300 – 99=2901

2545+724·5=6165

42588:7-205·6+960:3=5174

3890-4480:4=2770

75·60-353·10=970

346·8-3535:7=2263

2539+724‧7=7607

40780‧70-2040։60+77700։300=2854307

Փակագծեր պարունակող արտահայտություններ

Արտահայտության արժեքը հաշվելիս փակագծերի առկայության դեպքում նախ հաշվում ենք փակագծում գրված արտահայատության արժեքը:

Օրինակ `

3	1	2
5000-(2495+795):70=4953

1)	+	2	4	9	5		2)-	3՛	2	9	0	7	0		3)-	5	0	0	0
			7	9	5			2	8			4	7					4	7
		3	2	9	0			–	4	9						4	9	5	3
									4	9
										0

Առաջադրանքներ

3215-(2490+110):50=3163

60·(4884:4-288:8)=71100

2300։(50+100:2)-2.10+60։(12+18)=1

220։(5+10:2)-2.10+6։(1+2)=0 

115-(2+110:10)+6։(1+2)=104

1222-2.110+6։(1+2)=1000

14•(400-568:4)-16480:(5•8)=4600

(2000-40•5):90+380=400

3000 + 50 • (4900 : 7 – 698)=3100

6.(3519:3-1005)=1008

(3000 – 50.5) : 10 + 25 =300

2100-35·(42480:60-708)=2065

30·(4080:80-390:30)=1920

3556-89·(2870:70-41)=3556

6515-(1890+315):5=6074

Жил-был мудрый царь. И было у него три сына. Однажды он сказал:
– Дорогие мои сыновья! Видите хранилище? Я мечтал наполнить его самым нужным, что принесло бы счастье моему народу. Кто исполнит мою мечту, станет царём, сядет на трон. Братья отправились в дорогу. Через три месяца они вернулись.

Старший сын вынул из кармана горсть зерна и сказал:

– Хлебом я заполню это хранилище, дорогой отец!
Кто сможет прожить без хлеба? Я не нашёл ничего
нужнее, чем хлеб.
Средний сын вынул из кармана горсть земли и сказал:
– Землёю я заполню это хранилище, дорогой отец!
Без земли и хлеба нет! Я не нашёл ничего нужнее, чем
земля.
Младший сын вынул из кармана свечку и зажёг её.
– Светом я заполню это хранилище, мудрый отец.
Свет самое нужное в мире. Без света земля не даст хлеба. Без света на земле не будет жизни. Свет знания – самая нужная вещь, – сказал он.
– Молодец, мой сын! – обрадовался отец. – Ты должен стать царём, потому что хочешь наполнить своё царство и души людей светом знания. Я отдаю тебе свой трон.
– Да здравствует молодой царь! – радостно воскликнули все.

Ответьте на вопросы:

Сколько сыновей было у мудрого царя?

У царя были 3 сыновья.

Что сказал царь сыновьям?

– Дорогие мои сыновья! Видите хранилище?

Чем решил заполнить хранилище старший сын? А средний? А младший?

Старший сын вынул из кармана горсть зерна и сказал:

– Хлебом я заполню это хранилище, дорогой отец!
Кто сможет прожить без хлеба? Я не нашёл ничего
нужнее, чем хлеб.

Средний сын вынул из кармана горсть земли и сказал:
– Землёю я заполню это хранилище, дорогой отец!
Без земли и хлеба нет! Я не нашёл ничего нужнее, чем
земля.

Младший сын вынул из кармана свечку и зажёг её.
– Светом я заполню это хранилище, мудрый отец.
Свет самое нужное в мире. Без света земля не даст хлеба. Без света на земле не будет жизни. Свет знания – самая нужная вещь, – сказал он.

Кто из сыновей стал царём?

Младший сын стал царем.

Почему?

Потому что без света на земле не будет жизни.

Задания:

К словам молодой, маленький, недавно, плохой, младший, грустно подберите слова с противоположным значением /из текста/.

молодой-старый

Маленький-большой

Недавно-давно

Плохой-хороший

Младший-старший

Грустно-весело