Արևի ճառագայթները տարածվել էին ողջ հնդկական երկրի վրա, բայց չէին հասնում Խոր Հովտին։ Այնտեղ խստաշունչ ձմեռն էր իշխում, և բոլոր կենդանիները բացառությամբ թավամազ արջի Արևի գթությունն էին աղերսում։
Մի գիշեր սոսկալի փոթորիկ սկսվեց․ այնպիսի փոթորիկ որ ծառեր էր ջարդում և արմատախիլ անում ժայռեր էր փշրում և իր ճանապարհին ավերում ամեն ինչ։ Սակայն մի փոքրիկ կղզյակի վրա Մեծ Ջրերի մեջտեղում կանգնած էր միայնակ մի թզենի և անտարբեր երգում էր գարնան երգը ծաղրելով մոլեգնող տարերքը։
Այս բանն ավելի կատաղեցրեց փոթորկին։
― Քեզ կսպանե՛մ,― գոռաց ամպրոպը և հարվածեց քաջ թզենու ուղղակի սրտին։
Ա՛յ քեզ զարմանք, նույնիսկ նրա երգը չդադարեց։ Թզենու սրտում վառվող կրակը երգը փոխանցեց լճի ալիքներին որոնք հերթով փոխանցեցին ափերին և այնտեղից դեպի հեռուները։
Արդեն փոթորիկը ուժասպառվում էր։ Համարյա արևածագ էր փոթորիկը հեռացել էր հյուսիս իր ետևում ավերածություն թողնելով։ Ամպրոպը նույնպես չվել էր փոթորկի հետ անընդհատ ետ նայելով շանթահարված թզենուն։ Թզենին այլևս չէր երգում նրա բունն ու ճյուղերը կրակով էին բռնկված և կապույտ ծխի մի սյուն էր երկինք բարձրանում։
Խոր Հովտում բնակվող կենդանիները շուտով նկատեցին այդ ծուխը։
Անգղը թռավ վեր և աչքերը հառեց ծխի կողմը։
Կրա՜կ,― գոչեց նա կրակ կա կղզու վրա։
ինչ բան է այդ կրակը, ինչի՞ է նման հարցրին մյուս կենդանիները։
Մի կարմրադեղին բան է և անընդհատ երգում է ահա ամենը, ինչ գիտեմ կրակի մասին պատասխանեց անգղը։
Կրակը մեր բարեկամն է ասաց սարդը եթե կարողանանք կրակը բերել մեզ տաք կպահի։ Ուզո՞ւմ եք գնամ բերեմ։
Ի՞նչ․․․ Դո՞ւ, ծիծաղեց բուն հեգնանքով,― քո սրունքներն այնքան ծուռտիկ են մի արջի քուն կտևի մինչև գնաս և վերադառնաոս։ Ես ինքս կգնամ։
Բուն թափահարեց թևերը և շարժվեց դեպի կղզին։
Պարզվեց որ կրակ բերելը շատ ավելի դժվար էր, քան թվում էր բուին։ Նա վերցրեց շիկացած կրակի մի կտոր և ցավից գոռալով վայր գցեց անմիջապես։ Նա խանձել էր իր փետուրները և շատ ուրախ կլիներ եթե տուն վերադառնար առանց նոր փորձանքի։ Երբ վերադարձավ անմխիթար կերպով մի ճյուղի նստած ջանում էր արդարացնել իրեն։
Կրակը մեր բարեկամը չէ նա նույնիսկ չուզեց ինձ հետ խոսել քիչ էր մնում սպաներ ինձ։
Ես դիմացկուն մաշկ ունեմ պարծեցավ ակնոցավոր օձը գնամ տեսնեմ ինչ կարող եմ անել։
Բայց նա էլ այրվածքներ ստանալով իսկույն ընկրկեց։
Կրակը արտակարգ ուժ ունի բացատրեց նա մյուսներին, երբ վերադարձավ ձեռնունայն ամբողջովին այրեց ինձ։
Դուք ինձ մոռացե՞լ եք։ Ես արտակարգ ուժ ունեմ, և ո՞վ գիտե, գուցե ինձ հաջողվի կրակը բերել։ Ես գիտեմ նրա հետ վարվելու ձևը ասաց սարդը։
Թեև ոչ ոք չհավատաց, բայց ոչ մեկն այս անգամ չփորձեց նրան հեգնել, բոլորն էլ ուզում էին տեսնել թե նա ինչպես կկատարի իր խոստումը։
Սարդը չշտապեց գնալ։ Ամենից առաջ մի մեծ պարկ ճարեց և խնամքով ծալելով, կապեց իր մեջքին։ Հետո ճանապարհ ընկավ։
Նրա ճանապարհորդությունը երկար տևեց։ Սարդի ծռմռված սրունքները դժվարությամբ էին հաղթահարում հանդիպող խոչընդոտները, և երբ մտավ ջուրը, ալիքները նրան այս ու այն կողմ էին շպրտում, նա աշխատում էր, որ իր մեջքի բեռը իրեն ջրի հատակը չքաշի։
Մի փոքր հանգստանալուց հետո սարդը վճռական գործի անցավ։ Իր կապոցից հանելով մի երկար թել կամաց֊-կամաց փաթաթեց ամենաշիկացած կտորին և սկսեց մի կախարդական պար պարել որպեսզի թելը չբռնկվի։ Երբ վերջացրեց, թանկագին ավարը դրեց կապոցի մեջ և վերադարձի ճամփան բռնեց։
Բոլոր կենդանիները նրան էին սպասում։ Նրանք անհամբեր հետաքրքրությամբ շրջապատեցին սարդին տեսնելու թե ի՞նչ է արել։ Սարդը թափ տվեց կրակը կապոցից և ասաց․
Քաջ թզենին մի այնպիսի բարեկամ է ուղարկել որ ամենադաժան ցրտին էլ մեզ կտաքացնի, բայց մենք պետք է խնամենք նրան և կերակրենք, այլապես կսառչի։
Հուսով եմ որ շատ չի ուտի ասաց արջամուկը, վախենալով, որ իր բաժնի կեսը կրակին կտան։
Մի անհանգստացիր, կրակը միայն չոր փայտ է ուտում հանգստացրեց նրան սարդը։
Օհո՜, բայց քիչ առաջ փոթորիկ էր և ամբողջ փայտը թրջված է։
Ես նրան կտամ իմ կեղևը որ թաց էլ է վառվում ասաց սոճին պոկելով կեղևի մի մեծ, սպիտակ կտոր։
Սկյուռը պոկեց մի մեծ շերտ և մոտեցրեց կրակին։ Դեղնակարմիր ծուխ բարձրացավ սկսեց վառվել։
Այն ժամանակվանից կրակը երբեք չի հանգել։ Ցերեկները սկյուռը պահում էր կրակը, իսկ երեկոյան բոլորը հավաքվում էին նրա շուրջը և երգում մի երգ որին, եթե ուշադրությամբ ականջ դնեք, կտեսնեք որ մասնակցում է նաև կրակը․
Երբ որ կրակն է բոցկլտում պայծառ,
Մենք սիրով նրա շուրջն ենք հավաքվում,
Լսում տերևների երգը անդադար․
Մեր բարեկամն է կրակը կյանքում։
Կատարեք հետևյալ թարգմանությունը․
В одном африканском племени есть правило. В племени есть человек на определенной должности. Название должности «официальный лентяй».
Этому человеку не надо заниматься никакой физической работой: все, что он делает, это бездельничает. Более того, он может зайти в любую хижину и взять любую вещь, которая ему понравится. Может съесть всю еду в племени или плюнуть в общий котел. Может любому дать в лоб и ему нельзя дать сдачи, ибо табу.
Но на самом деле этот официальный лентяй ничего подобного не делает и вовсе не из человеколюбия. Знаете почему?
Должность выборная на один год, ушлёпок думает о последствиях: в следующим году «официальным лентяем» может стать кто-то из тех, кого он обидел, и тогда тот его вообще будет бить каждый день! И все племя старается не обижать друг друга, мало ли кто из них в следующем году может стать «лентяем».
В результате, не имея никакого репрессивного и контрольного аппарата, племя полностью обеспечивает себе внутренний порядок.
А вы говорите, дикари…
Աֆրիկյան մի ցեղ ունի կանոն. Ցեղում կա որոշակի դիրք ունեցող մարդ։ Աշխատանքի անվանումն է՝ «պաշտոնական ծույլ»։
Այս մարդը ոչ մի ֆիզիկական աշխատանք կատարելու կարիք չունի. նա միայն պարապ է: Ավելին, նա կարող է մտնել ցանկացած խրճիթ և վերցնել այն, ինչ իրեն դուր է գալիս։ Կարող է ուտել ցեղի ամբողջ կերակուրը կամ թքել ընդհանուր կաթսայի մեջ: Նա կարող է հարվածել ցանկացածի ճակատին, իսկ դու չես կարող նրան պատասխան հարված հասցնել, քանի որ դա տաբու է:
Բայց իրականում այս ծույլ պաշտոնյան նման բան չի անում և ամենևին էլ մարդասիրությունից դուրս չէ։ Գիտե՞ք ինչու։
Պաշտոնն ընտրովի է մեկ տարով, փոքրիկ խաբեբայը մտածում է հետևանքների մասին. հաջորդ տարի նրանցից մեկը, ում նա վիրավորել է, կարող է դառնալ «պաշտոնական ծույլը», իսկ հետո ընդհանրապես ամեն օր կծեծի նրան։ Եվ ամբողջ ցեղը փորձում է չնեղացնել միմյանց, չգիտես, թե նրանցից ով կարող է հաջորդ տարի «ծույլ» դառնալ։
Արդյունքում, առանց որևէ ռեպրեսիվ և վերահսկող ապարատի, ցեղը լիովին ապահովում է իր ներքին կարգը։
Իսկ դուք ասում եք՝ վայրենիներ…
Դավիթ Հարությունյան 